BOLUM 1

ÜRETİM SİSTEMLERİ

GİRİŞ............................................................................................................................................ 3

1.  KISIM

DEVEKUŞUNUN ORİJİNİ ve EVRİMİ..................................................................................... 9

Devekuşunıın Hayvanlar Alemi İçerisinde Sınıflandırılması.............................................. 10

Râtite'lerin Coğrafık Dağılımları............................................................................................... 13

Devekuşunun Alttürleri........................................................................................................... 15

Kuzey Afrika Devekuşu..................................................................................................... 16

Somali Devekuşu................................................................................................................ 16

Doğu Afi ika veya Masai Devekuşu............................................................................... 16

Güney Afrika Devekuşu................................................................................................... ..16

Arap Devekuşu................................................................................................................... 17

Rio de Oro veya Dwarf Devekuşu.................................................................................... 17

Evdi Devekuşu.................................................................................................................... 18

2.  KISIM

DEVEKUŞUNUN TEMEL ANATOMİSİ ve FİZYOLOJİSİ................................................ I^r>

Dış Örtü Sistemi........................................................................................................................ 19

İskelet Sistemi............................................................................................................................ 22

Kas Sistemi............................................................................................................... .............. 25

Sindirim Sistemi....................................................... ,................................................................ 26

Solunum Sistemi..................... ................................................................................................. 33

Dolaşım Sistemi......................................................................................................................... 34

Sinir Sistemi............................................................................................................................... 36

Boşaltım Sistemi........................................................................................................................ 36

Üreme Sistemi........................................................................................................    ............. ..36

Ergin Devekuşları run Üreme Organları.......................................................................... 38

Juvenile \e Civciv Devekuşlarının Üreme Organları...............................................       . 38

Özel Duyu Organları................................................................................................................ 40

3.  KISIM

YETİŞTİRME SİSTEMLERİ.................................................................................................... 41

Ekstansif Yetiştirme Sistemi.................................................................................................... 41

Y arı-E ntansif Yetiştirme Sistemi............................................................................................ 42

Entansif Yetiştirme Sistemi...................................................................................................... 43

Devekuşu Binaları..................................................................................................................... 43

Genel Görüşler..................................................................................................................... 43

Devekuşu Binalarının Dizaynı........................................................................................... 45

Yalaklık Materyaller............................................................................ .............................. 50

ÇitYapımı.............................................................................................................................. 52

Çevre Etkileri.............................................................................................................................. 56

Fotopenyod......................................................................................................................... 56

Sabit ve Değişken Fotoperiyod........................................................................................ 57

Foto periyodun Gelişme Üzerindeki Etkisi   ................................................................... 57

Fotoperiyod un Üreme Üzerindeki Etkisi........................................................................ 58

Işık Yoğunluğu.................................................................................................................... 59

Işık Rengi............................................................................................................................. 60

4.  KISIM

ÇİFTLEŞTİRME SİSTEMİ...................................................................................................... 61

Cinsel Karakteristikler.............................................................................................................. 61

Yavruluk Binası......................................................................................................................... 63

Çiftleşme Davranışı.................................................................................................................. 65

Yumurtanın Y umu rt lan ması................................................................................................. 69

Yumurta Verimini Etkileyen Başlıca Faktörler....................................................................... 70

Kalıtım (ya da Genetik) Özellikler...................................................................................... 70

Yas......................................................................................................................................... 71

Çevre.,................................................................................................................................... 71

Beslenme.............................................................................................................................. 72

Sağlık.................................................................................................................................... 72

Psikolojik Faktöriei.............................................................................................................. 73

Devekuşu Yumurtası................................................................................................................ 7.1

Çiftlemen Devekuşunun Döll ölüğünü Etkileyen Faktörler............................................... 74

Erkek:Diş,i Oranı........................................         ...............................................................  75

Çiftleştirme Sistemi....................................          ........         ...........................................     75

Damızlık Kuşların Yaşı........................................................................................................ 76

Kalıtım (Genetik Faktörleri.................................................................................................. 77

Beslenme.............................................................................................................................. 77

Sağlık...............................................                                                                                      78

Suni Tohumlama..              .         ........................................................................................ 78

Çevresel Faktörler    ........................................................................................................... 79

Çiftleştirme Padoğu.................................................................................................................. 79

Yumurtaların Toplanması ve Depolanma.¹;!......................................................................... SO

Yumurtaların Toplanması................................................................................................... 81

Yumurtaların Depolanma Süresi....................................................................................... 81

Optimum Depolama Şartlan............................................................................................... 82

5.   KISIM

DEVEKUŞU YUMURTALARININ INKÜBASYONU

ve AÇILMASI........................................................................................................................... 85

Doğal İnkübasyon.............................................................. ,.................................................... 85

.Suni İnkübasvon............ ,........................................................................................................ 86

Inkûbasyon Sıcaklığı.......................................................................................................... 86

Inkübasyon Süresince Nemlilik........................................................................................ 87

Havalandırma (Gaz Değişimi).......................................................................................      90

Yumurtaların Pozisyonu ve Çevirme................................................................................ 90

Civciv Çıkışını Etkileyen Diğer Faktörler......................................................................... 92

Civciv Çıkışı..................................................................................... ,.,....................................... 92

Cinsiyet Tayin:.......................................................................................................................... 93

Anal Muayene lie Cinsiyet Tayini................................................................................... 94

Şurjikal Cinsiyet Tayini...................................................................................................... 94

DNA Testi İle Cinsiyet Tayini.......................................................................................... 94

6.  KISIM

DEVEKUŞU CİVCİVLERİNİN YÖNETİMİ............................................................................ 97

Çiftliğe Geliş............................................................................................................................... 97

Stoklama Oranlan...................................................................................................................... 99

Mikrocipleme............................................................................................................................. 99

Civciv Bakım Çevresi............................................................................................................. 101

Civciv Bakım Sıcaklığı..................................................................................................... 102

NisbıNcm........................................................................................................................... 102

İçme Suyu......................................................................................................................... 103

Yem...................................................................................................................................... 104

hık....................................................................................................................................... 105

Tutma................................................................................................................................. 105

Hastalıklar......................................................................................................................... 106

Amonyak Konsantrasyonu............................................................................................ 106

Egzersiz.............................................................................................................................. 107

7.  KISIM

DEVEKUŞLARININ BESLENMESİ..................................................................................... 109

Gıda İle İlgili Temci Kavramlar.......................................................................................... 109

Su........................................................................................................................................ 109

Protein............................................................................................................................... 1 10

Enerji.................................................................................................................................... 1 i i

Mineral ve Vitaminler.................................          ...........................................................  1 t 1

Lif........................................................................................................................................ 111

Çakıl..................................................................................................................................... 112

Gelişmekte Olan Devekuşlarının Gıda ihtiyaçları................................................................ 112

Bir Günden Üç Aya Kadar Gıda İhtiyaçları....................................                               113

Üç Aydan Bir Yaşa Kadar Gıda I huy aç lan..............................                                  114

Damızlık Devekuşlarının Gıda İhtiyacı................................................................................. 115

Bir Yıldan Damızlık Yaşa Kadar Olan İhtiyaçlar............................................................ 115

Damızlık Dönemi Boyunca Gıda ihtiyacı....................................................................... 115

8.  KISIM

devekuşu Ürünleri................................................................................................... 117

Devekuşu Eti.............................................. ,........................................................................... 1 17

Devekuşlarının Kesimi...................................................................................................    1 IS

Et üretimi ..........................................................................................................................  1 19

Devekuşu Eti Ürünleri..................................................................................................... 121

Devekuşu Derisi............................................................................................................... 121

Derinin Ytizüimesi (Soyulması)...................................................................................... 121

İyileştirme......................................................................................................................... 123

Derecelendirme................................................................................................................ 124

Paketleme ve Depolama.........................                                                                           İ25

Devekuşu Derisi Ürünleri................................................................................................ 125

Tüyler....................................................................................................................................... 127

Tüy hide Edilmesi............................................................................................................ 127

Tüylerin Sınıflandırılması................................................................................................ 128

Devekuşu Tüylerinin Ticari Karakteristikleri.............................................................. 128

Diğer Devekuşu Ürünleri.,.,................................................ ,................................................ 129

9. KISIM

DEVEKUŞU HASTALIKLARI ve TEDAVİ UYGULAMALARI........................ 131

Devekuşunun Tutulması ve Muayenesi.................... ,....................................................... 131

Tutma................................................................................................................................. 131

Devekuşunun Zapt Edilmesi.......................................................................................... 134

Hasta Devekuşu.............................................................................................................. 136

Devekuşu Parazitleri............................................................................................................... 139

Devekuşu Kılkurdu (yada Mide kurdu)........................................................................ 139

Devekuju Yassı kurtları................................................................................................... 140

Nematodlar........................................................................................................................ 141

Gözkurriıı ..........................................................................................................................  141

Protozoa............................................................................................................................ 141

Dış. Parazitler (Ektop arazi tier)...................................................................................... 143

Bakteriyel Hastalıklar............................................................................................................. 144

Omphalilis ve Yumurta Kesesi Yangısı ......................................         ........................  144

Botulism....    ..................................................................................................................    145

Anthrax....     ..................................................................................................................    145

Camplyobacteriosis.....................................................          ..........................................  146

Nekrotic (veya ülseıatif) Enteritis........................................                                           147

Viral Hastalıkları...................................................................................................................... 147

Newcastle Hastalığı......................................................................................................... 147

Avian Pox (Kanallı Çiçeği].......................................................................                        148

Avian Influenza (Kanatlı Gribi]...................................................................................... 149

Mikütik (Mantari) Hastalıklar................................................................................................ 150

Aspergillosis.................................................................................................................... 150

Candidiasis....................................................................................................................... 150

Beslenme Bozuklukları........................................................................................................... 151

Vitamin A...................          .............................................................................................  151

Vitamin D.......................................................................................................................... 152

Vitamin E........................................................................................................................... 153

Vitamin B........................................................................................................................... 154

Manganez......................................................................................................................... 155

Diğer Sağlık Problemleri......................................................................................................... 157

Kabızlık............................................................................................................................. 157

Tüy Gagalama ve Kanibalizm......................................................................................... 158

Trauma - Yaralanma..............................................................................................               160

Ayrık Bacaklar.................................................................................................................. 160

Hipotermi-Düşük [sı...................................................................      ...............................  160

Barsak Kıvrılması............................................................................................................. 160

Maydanoz-Fotosensitivite Nedeni..............          ......................................................  160

Sinir Bozuklusuna Neden Olan Leucaena................................................................... 161

10. KISIM

DEVEKUŞU YETİŞTİRİCİLİĞİ EKONOMİLERİ .................................................... 163

Girdiler - Masraflar...,.............................................................................................................. 164

Çıktılar - Satışlar...................................................................................................................... 165

Devekuşu Çiftliklerinin Kârlılığını Etkileyen Faktörler...................................................... 166

Ergin Devekuşları n in Üretim Para metre I er i............................................................................ 166

Devekuşu Civcivleri ve Genç Kuşların Üretim Parametreleri..................................... 167

Devekuşu Mezbahalarının Üretim Parametreleri......................................................... 167

Dünya Devekuşu Eti Pazarı................................................................................................... 169

Global ve Avrupa Pazarı  ...............................................................................................  169

Amerika Birleşik Devletleri Pazarı.................................................................................. 171

Uzak Doğu Pazarı............................................................................................................. 171

Yakın Doğu Pazarı............................................................................................................ 171

Devekuşu Ürünlerinin Fıy atlandın İması........................................................................... 172

Devekuşu Eti..................................................................................................................... 172

Devekuşu Derisi............................................................................................................... 173

Devekuşu Tüyleri............................................................................................................ 173

Devekuşu Endüstrisinin Geleceği........................................................................................ 173

EKLER

EK 1

Klinik Olarak Normal Olan Devckıışlarının

Hematolojik Kan Parametreleri........................................................................................ 176

EK2

Klinik Olarak Normal Olan Devekıışlanntn

Kimyasal Kan Parametreleri............................................................................................ 177

EK 3

Bazı Ticari Devekuşu Yemi Rasyonu Örnekleri........................................ ,........................ 1 78

bolüm II

SAHA UYGULAMALARI

GİRİŞ....................................................................................................................................... 187

1. KISIM

GÜNEY AFRİKA.................................................................................................................... 189

Arka Plan................................................................................................................................. 189

Güney Afrika'da Devekuşu Çiftliklerinin Tarihçesi........................................................... 190

Devekuşu Sanayiinin Bugünkü Durumu............................................................................ 190

Gelecekteki Gelişmeler............................................................................................................ 191

Alttürler ve Soylar.................................................................................................................. 192

Çevresel Etkiler....................................................................................................................... 193

Yönetim Sistemleri.,................................................................................................................ 194

Çiftleşme ve Üreme...................................................................................... ,.,........................ 195

Inkübasyon ve Yumurtanın Açılmass.............................................................................. ,.196

Civcivlerin Bakımı................................................................................................................... 197

Doğal Bakım..................................................................................................................... 197

Suni Bakıra........................................................................................................................ 197

Kesime Kadar Gelişme.............................................................. ,........................................... 198

Besleme ve Yemleme.............................................................................................................. 198

Devekuşu Kolaylıkları ve Devekuşlarının Tutulması........................................................ 200

Kolaylıklar......................................................................................................................... 200

Tutma................................................................................................................................. 201

Kesim ve işleme.................................................................................................................. ....202

Ürünler...................................................................................................................................... 202

Et........................................................................................................................................... 202

Derive işlenmiş Dun................................................................................................................. 203

Hastalıklar................................................................................................................................ 205

Ekonomiler............................................................................................................................... 206

2.   KISIM

NAMIBIA................................................................................................................................ 209

Arka Plan.................................................................................................................................. 209

Namibia'da Devekuşu Çiftçiliğinin Tarihçesi...................................................................... 210

Devekuşu Sanayiinin Bugünkü Durumu............................................................................ 211

Devekuşu Cinliklerinin Dağılımını Etkileyen Faktörler ....,.............................................. 212

Gelecekteki Gelişmeler............................................................................................................ 214

Kısa Vadede...............................................................................................................         214

Uzun Vadede..................................................................................................................... 214

Alttürler ve Soylar.................................................................................................................. 215

Yönetim Sistemleri.................................................................................................................. 216

Çiftleşme ve Üreme................................................................................................................. 217

tnkiibasyon ve Yumurtanın Açıl tını.................................................................................... 218

Civciv Bakımı..................... ,................................................................................................... 218

Kesime Kadar delinme............................................................................................................ 219

Besleme ve Yemleme........................ .................................................................................... 219

Devekuşu Kolaylıkları ve Devekuşlarının Tutulması........................................................ 220

Kesim \e işleme................................................................................................................... 220

Hastalıklar ve Karantina......................................................................................................... 222

Hastalıklar.......................................................................................................................... 222

Karantina.....................................................                                                                        222

Ekonomik Yönler..................................................................................................................... 223

3.   KISIM

ZIMBABWE......................................................................................................................... 225

Arka Plan.................................................................................................................................. 225

Zimbabwe'de Devekuşu Çiftçiliğinin Tarihçesi.................................................................. 226

Devekuşu Çiftliklerinin Dağılımını Etkileyen Faktörler...................................................... 229

Devekuşu Sanayiinin Bugünkü Durumu............................................................................ 229

Gelecekteki Gelişmeler............................................................................................................ 230

Alttürler ve Soylar.................................................................................................................. 230

Yönetim Sistemleri.................................................................................................................. 231

Çiftleşme ve Üreme................................................................................................................. 232

Inkübasyon ve Yumurtanın Açılımı.................................................................................... 233

Civciv Bakımı.......................................................................................................................... 233

Kesime Kadar Gelişme........................................................................................................... 234

Besleme ve Yemleme............................................................................................................. 234

Devekuşu Kolaylıkları ve Devekuglarının Tutulması........................................................ 235

Kesim ve işleme...................................................................................................................... 236

Hastalıklar ve Veteriner Hizmetleri....................................................................................... 236

Parazitler............................................................................................................................ 236

Mide-barsak Hastalıkları............................................................................................     237

Sinirsel Hastalıkla-........................................................................................................     237

Solunum Hastalıkları........................................................................................................ 237

Yetersiz Beslenme..........................................................................................................    237

Fiziksel Problemler........................................................................................................ ...238

Veteriner Hizmetleri ..................................................................................................... ...238

Ekonomiler............................................................................................................................... 238

4.  KISIM

KENYA.................................................................................................................................... 241

Arka Plan............................................................................................................................ ....241

Kenya'da Devekuşu Ciltçiliğinin Tarihçesi.................................................................... ..,.242

Devekuşu Sanayiinin Bugünkü Durumu....................................................................... ...243

Gelecekteki Gel işi mmeier...................................................................................................... 244

Alttürler ve Soylar.................................................................................................................. 244

Yönelim Sistemleri.................................................................................................................. 245

Çiftleşme ve Üreme................................................................................................................. 246

înkübasyon ve Yumurtanın Acılımı................................................................................... .247

Civciv Bakımı...................................................................................................................... ...248

Kesime Kadar Gelişme......................................................................................................... .249

Besleme ve Yemleme.............................................................................................................. 249

Devekuşu Kolaylıkları ve Devekusjannm Tutulması........................................................ 250

Kesim ve işleme ..................................................................................................................... 251

Hastalıklar................................................................................................................................ 252

5.  KISIM

ETYOPYA................................................................................................................................ 255

Arka Plan................................................................................................................................. 255

Etyopya'da Devekuşu Çiftçiliğinin Tarihçesi..................................................................... 256

Devekuşu Sanayiinin Bugünkü Durumu....................................................................... ...257

Gelecekteki Gelişımmeler.......................... ,.........................................................................   258

Alttürler ve Soylar............................................................................................................. ....259

Çiftleşme ve Üreme................................................................................................................ 260

înkübasyon, Yumurtadan Çıkış ve Civciv Bakımı.................................... .,....................... 261

Besleme ve Yemleme............................................................................................................. 262

Kesim ve İşleme..................................................................................................................... 262

Hastalıklar................................................................................................................................ 262

6.  KISIM

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ........................................................................................ 265

Arka Plan................................................................................................................................. 265