2012 baskısının İçindekiler Bölümünden Başlıklar;
1-) Sindirim Sistemi Hastalıkları (23-204 sayfaları arası)
2-)Karaciğer Hastalıkları (205-228)
3-)Solunum Sistemi Hastalıkları (229-280)
4-)Dolaşım Sistemi ve Kan Hastalıklarım (281-346)
5-)Üriner Sistem Hastalıkları (347-372)
6-)Sinir Sistemi Hastalıkları  (373-430)
7-)Deri Hastalıkları (431-470)
8-)Metabolizma Hastalıkları (471-510)
9-)İz Element ve Vitamin Teminindeki Bozukluklar (511-534)
10-)İlaç Rehberi (535-580)
11-) Aşılar (581-605)
 

AYRINTILI İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜ:

RESİMLERİN KAYNAKLARI...................................19
TABLOLAR..............................................................21
ŞEKİLLER................................................................22
I. BÖLÜM: SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI...23
1. ÖN SİNDİRİM KANALI HASTALIKLARI..............25
1.1. AĞIZ MUKOZASININ YANGISI (Stomatitis).....25
Stomatitis catarrhalis, St. erythematosa (Kataral
Ağız Yangısı)............................................................26
Stomatitis erosiva (Sıyrıklı Ağız Yangısı).................26
Stomatitis vesiculosa, Stomatitis pustulosa
(Kese Şeklinde Kabarcıklı Yangılar) .......................27
Stomatitis papullosa (Papüllü Ağız Yangısı) ...........27
Stomatitis diphtheroides et pseudomembranacea

(Ağız Mukozasının Difteroid ve Yalancı Membranlı Yangısı)....27
Stomatitis ulcerosa (Ülserli Ağız Yangısı) ...............27
Stomatitis gangrenosa, Stomatitis phlegmonosa

(Gangrenli Ağız Yangısı, Flegmonlu Ağız Yangısı) .28
1.2. DİL HASTALIKLARI..........................................29
1.2.1. DİLİN YANGISI (Glossitis) ............................29
1.2.2. DİL FELCİ (Glossoplegia) .............................30
1.2.3. DİL OYNATMA HASTALIĞI............................31
1.3. TÜKÜRÜK BEZLERİNİN HASTALIKLARI........32
1.3.1. SEKRESYON BOZUKLUKLARI....................32
1.3.1.1. Pityalismus (Hipersalivation) ve Psödopityalismus (Sialorrhoe) 32
1.3.1.2. Apityalismus................................................33
1.3.2. TÜKÜRÜK BEZLERİNİN YANGISI (Sialoadenitis) 33
1.3.2.1. Parotis Bezinin Sialoadenitisi (Parotitis) ....33
1.3.2.2. Submandibular Bezin Sialoadenitisi
(Sialoadenitis submandibularis)...............................35
1.3.2.3. Sublingual Bezin Sialoadenitisi (Sialoadenitis sublingualis)35
1.3.3. TÜKÜRÜK TAŞLARI (Sialolit)........................35
1.3.4. SALYA KİSTLERİ (Sialosel)...........................35
1.4. YUTAK BOŞLUĞUNUN HASTALIKLARI..........36
1.4.1. YUTAK YANGISI (Pharyngitis) ......................36
1.4.2. YUTAK FELCİ (Paralysis pharyngis) ............37
1.4.3. YUTAKTA DARALMA VE TIKANMALAR.......38
1.5. ÖZEFAGUS HASTALIKLARI............................38
1.5.1. ÖZEFAGUS YANGISI (Oesophagitis) ..........38
1.5.2. ÖZEFAGUS TIKANMASI (Obstuctio oesophagie)39
1.5.3. ÖZEFAGUS SPAZMI (Oesophagismus)........41
1.5.4. KARDİA SPAZMI (Cardiospasmus)...............41
1.5.5. ÖZEFAGUS DARALMASI (Stenosis oesophagie)42
1.5.6. ÖZEFAGUS GENİŞLEMESİ (Dilatatio oesophagie)42
2. ÖN MİDE HASTALIKLARI (INDIGETIONLAR)....43
2.1. ALİMENTER ÖN MİDE HASTALIKLARI...........44
2.1.1. BASİT ÖN MİDE DİSFOKSİYONLARI

(Basit indigesyon, Insufficienta proventriculorum simplex, Indigetio simplex)44
2.1.2. RUMEN ASİDOZU.........................................47
2.1.2.1. AKUT RUMEN ASİDOZU

(Acidosis ingesta rumunis acuta, Lactasidose) ......47
2.1.2.2.PANSENTRİNKEN NEDENİYLE OLUŞAN AKUT RUMEN ASİDOZU

(Pansentrinken /Pansentrinker, ruminal drinking, rumende içecek birikimi) ..53
2.1.2.3. KRONİK RUMEN ASİDOZU (Latent asidotik stres,

Acidosis ingestorum ruminis chronica) .........57
2.1.3. RUMEN ALKALOZU (Alcalosis ingestae ruminis,

Alcalosis ruminis, albumince zengin yemleme,

bazik indigesyon, amonyak zehirlenmesi, açlık alkalozu)60
2.1.4. RUMEN KOKUŞMASI (Alkalosis et putrefactio ingesta ruminis) 64
2.1.5. RUMEN TİMPANİSİ (Tympania ruminis).......65
2.1.6. BUZAĞI TİMPANİSİ.......................................72
2.1.7. BESİ TOSUNLARININ TİMPANİSİ................74
2.1.8. KUZULARIN TİMPANİSİ................................74
2.1.9. BUZAĞILARIN INDİGESYON
(Buzağıların İnappetenzi, Anorexia vitulorum, Indigestiones vitulorum)74
2.2. ÖN MİDELERDE HAREKET VE GEÇİŞ BOZUKLUKLARI 74
2.2.1. RUMEN-RETİKULUM’DA BATMAMIŞ YABANCI CİSİMLER

(Küt yabancı cisimler, kum ve konglobatlar) ...........74
2.2.2. HOFLUND SENDROMU

(Fonksiyonel mide stenozları, Vagal indigestion) ...76
2.2.3. OMASUM KONSTİPASYONU

(Obstipatio omasi, Paresis et constipatio omasi) ...80
2.2.4. EVENTRATİO DİAPHRAGMATİCA

(Retikulum, omazum ve abomazumun göğüs boşluğuna yer değiştirmesi) 82
2.2.5. ÖN MİDE İÇERİĞİNİN KUSULMASI.............83
2.3. ÖN MİDE MUKOZASI HASTALIKLARI............83
2.3.1. RETİCULO-PERİTONİTİS TRAUMATİCA (RPT) 83
2.3.2. RUMEN VE RETİKULUMUN TRAVMATİK OLMAYAN YANGILARI

(Ruminitis et reticulitis nontraumatica).....................92
2.3.3. RUMENDE PARAKERATOZİS (Parakeratosis ruminis) 93
2.3.4. RUMEN VE RETİKULUMDA TÜMÖR VE ENFEKSİYÖZ GRANULOMLAR94
3. ABOMAZUM HASTALIKLARI..............................95
3.1. BUZAĞI SİNDİRİM BOZUKLUKLARI (Indigestiones vitulorum) 95
3. 2. KUZULARDA ABOMAZUM TİMPANİSİ...........96
3.3. ABOMAZİTİS (Abomazum Mukozasının Yangısı) 97
3.4. ABOMAZUM ÜLSERLERİ (Ulcus abomasi) ....98
3.5. ABOMAZUM GENİŞLEMESİ (Dilatatio abomasi) 99
3. 5. 1. ABOMAZUMUN GIDAİ DOLGUNLUĞU (Dietary abomasal impaction) 101
3.5.2. ABOMAZUMDA KUM TOPLANMASI (Geosedimentum abomasi) 101
3.5.3. ABOMAZUM GEÇİŞİNİN MEKANİK TIKANIKLIĞI 102
3.5.4. ABOMAZUM GEÇİŞİNİN FONKSİYONEL TIKANIKLIĞI 102
3.6. ABOMASAL REFLUKS SENDROMU.............102
3.7. ABOMAZUM DEPLASMANLARI,

ABOMAZUM YER DEĞİŞİKLİKLERİ (Dislocatio abomasi) ........103
3.8. KOYUN VE KEÇİLERDE ABOMAZUM DEPLASMANLARI 109
3.9. ABOMAZUMUN SPESİFİK YANGI VE TÜMÖRLERİ M109
4. BAĞIRSAK HASTALIKLARI................................111
4.1. SEMPTOMATOLOJİ........................................111
Diyare (İshal) ..........................................................111
Kolik (Sancı) ...........................................................111
Obstipation (Kabızlık) .............................................111
Meteorismus (Bağırsaklarda Gaz Toplanması) .....112
Vomitus (Kusma) ...................................................112
4.2. BUZAĞI İSHALLERİ.......................................112
4.3. BUZAĞILARDA İSHAL İLE SEYREDEN ENFEKSİYÖZ HASTALIKLAR 120
Kolibasillozis...........................................................120
Salmonellozis.........................................................121
Enterotoksemi (Clostridiose) .................................121
Rotaviruslar............................................................121
Koronaviruslar........................................................121
Adenoviruslar.........................................................121
Bovin Viral Diyare...................................................121
4.4. ERİŞKİN SIĞIRLARDA ABOMAZO-
ENTERİTİS (ENTERİTİS)......................................121
4.5. ERİŞKİN SIĞIRLARDA İSHAL İLE SEYREDEN ENFEKSİYÖZ HASTALIKLAR 123
Salmonellozis (Paratyphus)...................................123
Paratuberkulozis (Johne’s disease).......................123
Şarbon (milzbrand, atraks, splenic fever)..............124
Mukoza Hastalığı/Viral Diyare................................124
Kış Dizanterisi (Winterdysenterie)..........................124
Koriza Gangrenoza Bovum (CGB) .......................124
Sığır Vebası (Rinderpest) .....................................124
Enteromikozis.........................................................124
4.6. KÖR BAĞIRSAK GENİŞLEMESİ, YER
DEĞİŞTİRMESİ VE TORSİYONU (Dilatatio,
dislocatio, torsio et ansae proximalis coli).............124
4.7. BAĞIRSAK FELCİ (Paralitik ileus).................125
4.8. BAĞIRSAK LUMENİNİN TIKANMASI (Obstructio intestini) 126
4.9. BAĞIRSAKLARDA PATOLOJİK VAZİYET DEĞİŞİKLİKLERİ 126
Sekum Dilatasyonu, Dislokasyonu ve Torsiyonu...126
Invaginasyo intestini...............................................126
Volvulus intestini.....................................................126
Incarceratio intestini...............................................127
Kompresiyo intestini...............................................127
Strangulasyo intestini.............................................127
Torsiyo (rotasyo) mesenterialis intestini.................127
4.10. BAĞIRSAK SPAZMI (Spasmus intestini) ....127
4.11. KUZULARDA ABOMASOENTERİTİS
VE İSHAL...............................................................127
Kolibasillozis...........................................................128
Abomazumda Malign Ödem..................................128
Kuzu Dizanterisi (Enterotoksemi tip B) .................128
Klasik Enterotoksemi (Yumuşak Böbrek Hastalığı) ............128
Salmonella enteritis................................................128
Kampilobakter kolitis..............................................128
Viral enteritisler.......................................................128
Helmintozis.............................................................128
Koksidiyozis............................................................129
Kriptosporidiyozis...................................................129
4.12. ERİŞKİN KOYUN VE KEÇİLERDE ABOMASOENTERİTİS VE İSHAL 129
Struck Hastalığı......................................................129
Keçilerde Enterotoksemi........................................129
Paratuberkulozis (Johne’s disease) ......................129
5. PERİTON VE MESENTERİUM HASTALIKLARI 131
5.1. MESENTERİYAL TORSİON (Torsio mesenterialis intestini) 131
5.2. YAĞ DOKUSU NEKROZU (Liponecrosis, Lipomatosis) 131
5.3. İRİNLİ OMENTUM YANGISI VE DİĞER
KARIN BOŞLUĞU APSELERİ

(Bursitis omentalis purulenta, intraperitoneal apseler)  131
5.4. PERİTONİTİS..................................................132
5.5. KARIN BOŞLUĞUNDA SIVI TOPLANMASI...133
5.5.1. HiDROPS ASİTES.......................................133
6. PARAZİTER HASTALIKLAR..............................135
6.1. AĞIZ VE BOĞAZ BOŞLUKLARINDA SÜLÜK.135
6.2. NEMATOD İNVAZYONLARI...........................135
6.2.1. BUZAĞILARDA ASKARİDİOZİS..................135
6.2.2. MİDE-BAĞIRSAK KIL KURTLARI (Gastrointestinal nematodiasis,

Gastrointestinal trichostrongylose, Paraziter gastroenteritis) ......137
6.3. TREMATOD İNVAZYONLARI.........................139
6.4. CESTOD İNVAZYONLARI..............................139
6.4.1. TAENİASİS (Anaplocephaliasis) .................139
6.4.2. CYSTİCERCOSİS........................................142
6.5. PROTOZOER HASTALIKLAR........................144
6.5.1.KOKSİDİYOZİS (Coccidiosis).......................144
6.5.2. KRİPTOSPORİDİYOZİS (Cryptosporidiosis) 148
7. ENFEKSİYON HASTALIKLAR...........................151
7.1. BAKTERİYEL HASTALIKLAR.........................151
7.1.1. BUZAĞILARDA KOLİBASİLLOZİS (Colibacillosis, Colienteritis,

Coliseptisemi,Systemik colibasillosis, E. coli enfeksiyonu) .........151
7.1.2. KUZULARDA KOLİBASİLOZİS

(Colibasillosis, Colienteritis, Coliseptesemi)  154
7.1.3. SALMONELLOZİS.......................................156
7.1.4. ŞARBON (Antraks) .....................................158
7.1.5. ENTEROTOKSEMİ (Clostridiose) ...............160
7.1.6. BRADZOT HASTALIĞI................................164
7.1.7. KARA HASTALIK (Enfeksiyöz nekrotik hepatitis) 165
7.1.8. BASİLLER İKTEROHEMOGLOBİNURİ.......165
7.1.9. SIĞIRLARDA HEMORAJİK BAĞIRSAK SENDROMU

(Jejunal Hemorajik Sendrom)...............................165
7.1.10. NEKROBASİLLOZİS (Diphteria vitulorum, Dana difterisi) 167
7.1.11. AKTİNOBASİLLOZİS..................................168
7.1.12. AKTİNOMİKOZİS.......................................170
7.1.13. PARATÜBERKÜLOZ (Johnesche
Krankheit)...............................................................171
7.2. VİRAL ENFEKSİYONLAR...............................173
7.2.1. ROTAVİRUS ENFEKSİYONU......................173
7.2.2. KORANAVİRUS BUZAĞI İSHALİ (Neonatal calf diarrhoe)174
7.2.3. BULAŞICI EKTİMA (Ecthyma contagiosa ovis et capri) 175
7.2.4. SIĞIRLARIN GANGRENLİ NEZLESİ

(Coryza gangrenosa bovum, CGB) ......................176
7.2.5. SIĞIR VEBASI (Pestis bovina) ...................179
7.2.6. KÜÇÜK RUMİNANT VEBASI (Koyun-Keçi Vebası,

Peste des Petits Ruminants) ...................183
7.2.7. VİRUSİ DİYARE/MUKOZA HASTALIĞI
(VD-MD Virusi Diarrhea-Mucosal Disease) ..........187
7.2.8. ŞAP HASTALIĞI..........................................190
7.2.9. MAVİ DİL (Febris catarhalis ovium, Blue tongue) ....194
7.2.10. EPİZOOTİK HEMORAJİK HASTALIK
(Epizootic Hemorrhagic Disease, İbaraki Disease) 195
7.2.11. STOMATİTİS VEZİKÜLARİS (Stomatitis vesicularis) 197
7.2.12. STOMATİTİS PAPÜLLOZA (Stomatitis papulosa)198
KAYNAKLAR..........................................................199
II. BÖLÜM: KARACİĞER HASTALIKLARI..........205
1. KARACİĞERİN NEKROTİK VASKÜLER, KONJENİTAL VE

NEOPLASTİK HASTALIKLARI..207
1.1. KARACİĞERİN DİFFUZ VE NEKROTİK HASTALIKLARI 207
1.2. LOKAL KARACİĞER HASTALIKLARI

-HEPATİK APSELER-NEKROBASİLLOZİS............................212
1.3. KONJENİTAL KARACİĞER HASTALIKLARI..214
1.3.1. KONJENITAL PORTSISTEMIK ŞANT.........214
1.3.2. DUBIN-JOHNSON SENDROMU.................214
1.3.3. GILBERT SENDROMU................................214
1.4. KARACİĞER TÜMÖRLERİ.............................215
2. KARACİĞERİN METABOLİK, BAKTERİYEL
VE PARAZİTER HASTALIKLARI...........................217
2.1. KARACİĞERİN METABOLİK HASTALIKLARI.217
2.1.1.YAĞLI KARACİĞER SENDROMU................217
2.1.2. SIĞIRLARIN GEBELİK TOKSEMİSİ............218
2.1.3. KOYUNLARIN GEBELİK TOKSEMİSİ.........218
2.1.4. BEYAZ KARACİĞER HASTALIĞI................219
2.1.5. AMİLOİDOZİS..............................................219
2.2. KARACİĞERİN BAKTERİYEL VE
PARAZİTER HASTALIKLARI.................................220
2.2.1 BASİLLER İKTEROHEMOGLOBİNÜRİ........220
2.2.2.KARA HASTALIK (Enfeksiyöz nekrotik hepatitis) 221
2.2.3. SIĞIR SALMONELLOZİSİ...........................222
2.2.4. KARACİĞER KELEBEKLERİ......................222
2.2.4.1. FASCİOLİASİS..........................................222
2.2.4.2. DİCROCOELİASİS....................................225
2.2.5. HİDATİDOZİS...............................................226
3. PANKREAS HASTALIKLARI..............................227
KAYNAKLAR..........................................................228
III. BÖLÜM: SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI 229
1. GENEL BİLGİLER..............................................231
2. GENEL SEMPTOMLAR........................................231
3. BURUN VE SİNUS HASTALIKLARI........................232
3.1. BURUNDA YABANCI CİSİM...........................232
3.2. BURUN KANAMASI (Epistaxis) ....................233
3.3. BURUN YANGISI (Rhinitis).............................233

3.3.1. MİKOTİK BURUN YANGISI (Micotic rhinitis) 234
3.3.2. SIĞIRLARIN YAZ NEZLESİ (Atopic rhinitis).235
3.4. BURUN TÜMÖRLERİ (Nasal neoplasia) .......235
3.5. BURUN KİSTLERİ (Nasal cyst)......................235
3.6. OESTRUS OVİS ENFEKSİYONU..................235
3.7. SİNUSLARIN YANGISI (Sinusitis)..................236
4. FARENKS, LARENKS VE TRAKEA HASTALIKLARI 237
4.1. FARENKS YANGISI (Pharyngitis) .................237
4.2. FARENKS TRAVMA VE APSELERİ...............237
4.3. LARENKS YANGISI (Laryngitis).....................238
4.4. LARENKS APSESİ (Laryngeal abscess)........239
4.5. LARENKS TIKANMALARI (Laryngeal obstructions) 239
4.6. LARYNGEAL PAPİLLOMATOSİS...................239
4.7. TRAKEOBRONŞİTİS (Tracheobronchitis)......239
4.8. TRAKEA STENOZİSİ VE KOLLAPSI

(Tracheal stenosis ve collapse) 240
4.9. TRAKEAL YABANCI CİSİMLER VE KİTLELER...............240
4.10. TRAKEA ÖDEMİ………………………………240
5. BRONŞ VE AKCİĞER HASTALIKLARI.............241
5.1. AKCİĞER HİPEREMİSİ VE ÖDEMİ...............241
5.2. AKCİĞER KANAMASI....................................242
5.3. AKCİĞER ANFİZEMİ......................................242
5.4. AKCİĞER ATELEKTAZİSİ VE KOLLAPSI......243
5.5. NEONATAL ASFEKSİ (Neonatal asphyxia) ...243
5.6. PNÖMONİ(Pneumonia) .................................245
5.6.1.BRONKOPNÖMONİ (Bronchopneumonia) ..248
5.6.2. METASTATİK PNÖMONİ (Metastatic pneumonia) ........................................248
5.6.2.1. VENA CAVA TROMBOZİSİNE BAĞLI METASTATİK PNÖMONİ.......................................248
5.6.3.İNTERSTİSYEL PNÖMONİ (Interstitiel pneumonia)...........................................249
5.6.3.1. AKUT RESPİRATORY DİSTRESS SENDROMU...........................................................249
Mera Sığırlarının Akut Akciğer Ödemi
ve Amfizemi............................................................250
Tatlı Patates Zehirlenmesi......................................251
Toksik Gazlar..........................................................251
5.6.3.2. HİPERSENSİTİVİTE PNÖMONİSİ...........252
5.6.3.3.KRONİK İNTERSTİSYEL PNÖMONİ.........253
Fibrozis alveolitis (FA) ...........................................253
Bronchiolitis obliterans...........................................254
5.6.3.4. PARAZİTER BRONKOPNÖMONİ............254
5.6.4. ASPİRASYON PNÖMONİSİ (Aspiration pneumonia)..........................................257
5.6.5. AKCİĞER TÜMÖRLERİ...............................257
6. ENFEKSİYÖZ HASTALIKLAR...........................258
6.1. SIĞIR, KOYUN VE KEÇİLERDE SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI KOMPLEKSİ.................258
6.2. BOVINE HERPESVİRUS TİP I ENFEKSİYONU (Bovine enfectious rhinotracheitis virus)................263
6.3. SIĞIR, KOYUN VE KEÇİLERDE RESPİRATORY SYNCYTİAL VİRUS ENFEKSİYONU....................264
6.4. CONTAGİOSA BOVİNE
PLEURAPNEUMONİA (CBPP)..............................265
6.5. KEÇİ CİĞER AĞRISI (Caprine mycoplasma pneumonia, Contagios caprine pleuropneumonia) .................................................265
6.6. OVİNE PROGRESSİF VİRAL PNEUMONİA (Maedi-Visna).........................................................266
6.7. OVINE PULMONARY CARCINOMA (Sheep pulmonary adenomatosis, Jaagziekte)......268
6.8.MİKOTİK PNÖMONİ (Micotic pneumonia)......268
6.9. TÜBERKÜLOZ (Tuberculosis)........................269
6.10. DİĞER ENFEKSİYÖZ HASTALIKLAR..........272
Parainfluenza virus tip 3 (PI3) enfeksiyonu............272
Bovine virus diarrhea virus (BVDV) enfeksiyonu...272
Respiratory bovine coronavirus enfeksiyonu.........272
Caprine artritis-ensefalitis (CAE)............................272
Chlamydia psittace’nın neden olduğu hastalık......272
Pulmoner listeriozis................................................272
Koyun ve keçilerin bulaşıcı agalaksisi (Süt kesen).273
Keçilerde pneumocystitis carinii enfeksiyonu........274
Q fever...................................................................275
Koyun ve keçilerde herpes virus enfeksiyonları....275
Bovine herpes virus tip 4 enfeksiyonu...................275
Bovine rhinovirus enfeksiyonu...............................275
Bovine reovirus enfeksiyonu..................................275
Bovine enterovirus enfeksiyonu.............................275
Calicivirus enfeksiyonu...........................................275
7. GÖĞÜS DUVARININ VE BOŞLUĞUNUN HASTALIKLARI 275
7.1. PLEURİTİS VE PLEURAL EFFUSİON...........275
7.2. PNÖMOTORAKS (Pneumothorax).................276
7.3. HİDROTORAKS, HEMOTORAKS (Hydrothorax, Haemothorax) 277
KAYNAKLAR..........................................................278
IV. BÖLÜM: DOLAŞIM SİSTEMİ VE KAN HASTALIKLARI ....281
1. DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI.................283
1.1. KALP HASTALIKLARI.....................................283
1.1.1. KALP ARİTMİLERİ (Arhytmia cordis)..........283
1.1.1.1. İMPULS TEŞKİLİ BOZUKLUKLARI..........284
1.1.1.1.1. Nomotop İmpuls Teşkili Bozuklukları.....284
1.1.1.1.1.1.Sinus Taşikardi.....................................284
1.1.1.1.1.2. Sinus Bradikardi..................................284
1.1.1.1.1.3. Sinus Aritmi.........................................285
1.1.1.1.2. Heterotop İmpuls Teşkili Bozuklukları....285
1.1.1.1.2.1. Ekstrasistol..........................................285
1.1.1.1.2.2. Paroksimal Taşikardi...........................286
1.1.1.1.2.3. Atrial Titreme ve Titreşimler................286
1.1.1.1.2.4. Ventriküler Titreme ve Titreşimler.......287
1.1.1.2. İMPULS İLETİMİNDEKİ BOZUKLUKLAR............287
1.1.1.2.1. Sinoatrial Blokaj.....................................287
1.1.1.2.2. Atrioventriküler Blokaj............................287
1.1.1.2.2.1. I.Derece AV-Kalp Blokajı....................287
1.1.1.2.2.2. II. Derece AV-Kalp Blokajı..................287
1.1.1.2.2.3. III. Derece AV-Kalp Blokajı (Total blokaj, Adam-stok hastalığı) ........................288
1.1.1.2.3. İntraventriküler (Supraventriküler) Blokaj 288
1.1.2. KALP KESESİ HASTALIKLARI....................288
1.1.2.1. KALP KESESi YANGISI (Pericarditis)......288
1.1.2.1.1. PERİKARDİTİS TRAVMATiKA (Pericarditis traumatica)  289
1.1.2.1.2. YALANCI PERiKARDİTİS (Pseudopericarditis) 290
1.1.2.2. HEMOPERİKARD.....................................290
1.1.2.3. HİDROPERİKARD....................................290
1.1.2.4. PNÖMOPERİKARD..................................291
1.1.3. KALP KASI HASTALIKLARI........................291
1.1.3.1. KALP KASININ YANGI VE DEJENERASYONU

(Myocarditis et Myocardose) .....................291
1.1.3.2. KALP BÜYÜMESi VE GENİŞLEMESİ

(Hypertrophia et dilatatio cordis)............................292
1.1.4. ENDOKARD HASTALIKLARI.......................293
1.1.4.1. AKUT ENDOKARD YANGISI (Endocarditis acuta) 293
1.1.4.2. VİTİA CORDİS (Endocarditis valvularis chronica) 294
1.1.5. KALP YETMEZLİĞİ (İnsufficientia cordis) ..297
1.2. ŞOK (Kollaps, Dolaşım yetmezliği,İnsufficientia vasorum) 299
2. KAN VE KAN YAPAN ORGAN HASTALIKLARI.307
2.1. ERİTROPOETİK SİSTEM HASTALIKLARI.....307
2.1.1. ANEMiLER...................................................307
2.1.1.1. KAN TRANFÜZYONU...............................311
2.1.1.2. ANEMİ SEMPTOMU İLE SEYREDEN HASTALIKLAR 314
2.1.1.2.1. HEMOGLOBİNEMİ PAROKSİMALİS.....314
2.1.1.2.2. BUZAĞILARDA DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ 314
2.1.1.2.3. PİROPLASMOZİS, BABESİOZİS (Sıtma, Kırça, Ağrıma)315
2.1.1.2.4. THEİLERİOSİS.......................................318
2.1.1.2.4.1. TROPİCAL THEİLERİOSİS.................318
2.1.1.2.4.2. KOYUN VE KEÇİLERDE THEİLERİOSİS 323
2.1.1.2.5. ANAPLASMOZİS...................................324
2.1.2. ERİTROSİT ARTIŞI (Erythrocytose) ...........325
2.1.2.1. SEMPTOMATİK POLİGLOBULİ

(Pseudopolyglobulie Haemokonsantrasyon) ........326
2.1.2.2. YÜKSEK DAĞ HASTALIĞI (Brisket diseases) .................................................326
2.2. LÖKOSİTER SİSTEM HASTALIKLARI...........326
2.2.1. LÖKOPENİ (Leukopenie).............................327
2.2.2. LÖKOSİTOZİS (Leucocytosis) ....................327
2.2.2.1. LÖKOZİS (Leucosis).................................328
2.2.2.1.1. SIĞIR LÖKOZU (Bovine Leukose/Sarkom-Komplex, Sığırların Lymphadenosu, Lymphosarkomatose, Malignant Lymphoma, Bovine Lymphomatosis, Sığır Lösemisi)..............................................328
2.2.2.1.1.1. ENZOOTİK SIĞIR LÖKOZU...............329
Lenf Yumruları Lökozu (Lymphadenomatose) ......330
Göz Lökozu............................................................330
Dalak Lökozu.........................................................330
Kalp ve Kalp Zarlarının Lökozu.............................330
Sindirim Organları Lökozu.....................................330
Ürogenital Sistem Organlarının Lökozu.................331
Medulla Spinalis Lökozu........................................331
Kas Lökozu............................................................331
2.2.2.1.1.2. SPORADİK SIĞIR LÖKOZU...............332
2.2.2.1.2. KOYUNLARIN LÖKOZU........................333
2.3.DİATHESİS HAEMORRHAGİCA......................335
Hemostaz...............................................................335
2.3.1. KANAMA TEMAYÜLÜNÜN ARTIŞI (Hemorajik diyatezis, Diathesis hemorrhagica) ....335
2.3.1.1. VASKÜLER HEMORAJİK DİYATEZİS
(Vasopati’ler)..........................................................335
2.3.1.1.1. Semptomatik Purpura............................336
2.3.1.1.2. Alerjik purpura (Petechialfieber, Morbus maculosus, Purpura haemorrhagica) ..................337
2.3.1.1.3. C Vitamini Noksanlığı (İnsanlarda
skorbüt ve çocuklarda Barlow hastalığı) ...............337
2.3.1.2. TROMBOSİTER HEMORAJİK
DİYAZETİS (Trombositopeni ve trombositopati)....338
2.3.1.2.1. Eğrelti otu zehirlenmesi (Haematuria vesicalis bovis)..................................338
2.3.1.2.2. Düren Hastalığı......................................338
2.3.1.2.3. Radyasyon zararları ve radyoaktif
maddeler................................................................338
2.3.1.2.4. Mikotoksikozis (Mycotoxicosis) .............339
2.3.1.3. KOAGULOPATİLER (Hipokoagulemi) .....339
2.3.1.3.1. Pıhtılaşma Kabiliyetinde Doğmasal veya Edinsel Defektler (Defekt Koagulopatisi)...............339

2.3.1.3.1.1. Doğmasal Defekt Koagulopatileri.......339
2.3.1.3.1.2. Edinsel Defekt Koagulopatileri............340
2.3.1.3.1.2.1. Karaciğer Hastalıkları.......................340
2.3.1.3.1.2.2. K Vitamini Noksanlığı.......................340
2.3.1.3.1.2.3. K Vitamini Antagonistleri (Dikumarol
türleri ile zehirlenmeler) ........................................340
2.3.1.3.1.2.4. Oksalik Asit Fazlalığı
(Ca noksanlığı).........................................................340
2.3.1.3.2. Ağır Seyreden Genel Hastalıklarda Pıhtılaşma Kabiliyetinin Azalması (Kullanım Koagulopatisi)........................................340
2.3.1.3.3. Şiddetli Kanamalarda Pıhtılaşma Kabiliyetinin Azalması (Kayıp Koagulopatisi).......................341
Kanama Hastalıklarının Önemli Komplikasyonları.341
Kanama Hastalıklarının Tanısı...............................341
Kanama Hastalıklarının Tedavisi............................342
KAYNAKLAR..........................................................344
V. BÖLÜM: ÜRİNER SİSTEM HASTALIKLARI....347
1. GENEL BİLGİLER..............................................349
2. GENEL SEMPTOMLAR........................................349
3. İDRAR MUAYENELERİ.......................................349
3.1. FİZİKSEL MUAYENELER...................................350
3.2. KİMYASAL MUAYENELER..................................350
3.3. MİKROSKOBİK MUAYENELER.............................350
4. ÜRİNER SİSTEM ORGANLARININ MUAYENESİ.....351
5. BÖBREK YETMEZLİĞİ......................................351
6. ÜREMİ..........................................................352
7. BÖBREK HASTALIKLARI..................................352
7.1. RENAL İŞEMİ.................................................352
7.2. GLOMERULONEFRİTİS.................................352
7.3. AKUT TUBULER NEKROZ (ATN) .................353
7.4. NEFROZİS......................................................354
7.5. AMİLOYİD NEFROZİS....................................354
7.6. İNTERSTİSYEL NEFRİTİS.............................355
7.7. EMBOLİK NEFRİTİS.......................................355
7.8. PİYELONEFRİTİS...........................................356
7.9. HİDRONEFROZİS...........................................358
7.10. HEMOLİTİK-ÜREMİK SENDROM................358
7.11. RENAL NEOPLASİA.....................................358
7.12. BÖBREKLERİN PROTOZOER
HASTALIKLARI......................................................359
8. İDRAR KESESİ HASTALIKLARI........................359
8.1. SİSTİTİS..........................................................359
8.2. İDRAR KESESİ PARALİZİ..............................360
8.3. İDRAR KESESİ YIRTILMASI..........................360
8.4. İDRAR KESESİNİN URETRA İÇİNE VEYA VAJİNAYA PROLAPSUSU.....................................360
8.5. İDRAR KESESİNİN PELVİS İÇİNE YER DEĞİŞTİRMESİ......................................................361
8.6. İDRAR KESESİNDE NEOPLASİA..................361
9. URETRA HASTALIKLARI..................................361
9.1. UROLİTİAZİS..................................................361
10. ENZOOTİK HEMATÜRİ...................................367
11. ÜLSERATİF POSTİTİS VE VULVİTİS.............368
12. LEPTOSPİROZİS.............................................368
13. ÜRİNER SİSTEMİN KONJENİTAL DEFEKTLERİ......369
14. İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI...................370
KAYNAKLAR..........................................................371
VI. BÖLÜM: SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI...373
1. GENEL BİLGİLER..............................................375
2. SİNİR SİSTEMİ BOZUKLUKLARININ SEMPTOMOLOJİSİ 375
A. ÇEVRE İLİŞKİLERİ İLE ŞUUR BOZUKLUKLARI 375
B. SENSİBİLİTE BOZUKLUKLARI........................376
C. MOTİLİTE BOZUKLUKLARI..............................376
D. ZORUNLU HAREKETLER................................377
E. ATAKSİ........................................................377
F. FELÇLER...........................................................377
G. REFLEKSLERDE BOZUKLUKLAR..................378
H. BEYİN SİNİRLERİNİN FONKSİYON
BOZUKLUKLARI....................................................378
I. PATOLOJİK SEREBRO-SPİNAL SIVI
BULGULARI...........................................................378
3. BEYİN VE BEYİN ZARI HASTALIKLARI...........379
3.1. ENFEKSİYÖZ-YANGISAL HASTALIKLAR.....379
3.1.1. GENEL.........................................................379
Meningitis, Meningoensefalitis...............................379
3.1.2. VİRAL ENFEKSİYONLAR............................382
3.1.2.1. KUDUZ (Rabies)......................................382
3.1.2.2. YALANCI KUDUZ (Aujeszky Hastalığı)....385
3.1.2.3. BORNA (Meningoencephalitis infectiosa).387
3.1.2.4. TIRIS HASTALIĞI (Scrapie) ....................388
3.1.2.5. SIÇRAMA HASTALIĞI

(Loupıng ill, Ovine encephalomyelitis) 389
3.1.2.6. VISNA........................................................390
3.1.2.7. BORDER DISEASE (Hairy shaker) .........391
3.1.2.8. KEÇİLERİN ARTRİTİS ENSEFALİTİSİ

(Caprine artritis encephalitis) ................................391
3.1.2.9. BOVIN SPONGIFORM ENSEFALOPATİ

(Bovine spongiphorm encephalopathie, BSE) ......392
3.1.2.10. INFEKSİYÖZ BOVIN
RINOTRAKEITIS (IBR)..........................................394
3.1.3. BAKTERİYEL VE PROTOZOER HASTALIKLAR.......................................................394
3.1.3.1. LİSTERİOZİS............................................394
3.1.3.2. SIĞIRLARDA UYKU HASTALIĞI

(Infectious septisemic thrombo-meningo-encephalomyelitis,

Istmem, Sleeper syndrome)...................................397
3.1.3.3. SIĞIRLARIN SPORADİK ENSEFALOMİYELİTİSİ

(Clamidial encephalomyelitis).................398
3.1.3.4. CLOSTRIDIUM PERFRINGENS İNTOKSİKASYONU................................................399
3.1.3.5. TOKSOPLAZMOZİS (Toxoplasmosis) .....399
3.2. BEYİN KAN DOLAŞIMI BOZUKLUKLARI......400
3.2.1. BEYİN ANEMİSİ (Anemia cerebri)...............400
3.2.2. BEYİN HİPEREMİSİ (Hyperemia cerebri et
meningium).............................................................401
3.2.3. BEYİN KANAMASI (Hemorrhagia cerebri et
meningium).............................................................401
3.2.4. HİDROSEFALUS (Hydrocephalus)..............402
3.2.5. DOĞUM ESNASINDA YENİ DOĞANLARIN
O2 EKSİKLİĞİNE BAĞLI BEYİN TAHRİBATI
(Ischemia cerebri)..................................................402
3.2.6. BEYİN DAMARLARININ TROMBO-EMBOLİK TIKANMASI............................................................402
3.3. GÜNEŞ ÇARPMASI (Insalatio) ve ISI
ÇARPMASI (Hypertermia)......................................403
3.4. ELEKTRİK VE YILDIRIM ÇARPMASI............403
3.5. MEKANİK-TRAVMATİK ETKİLERLE OLUŞAN BEYİN HASTALIKLARI..........................................404
3.5.1. BEYNİN TRAVMATİK HASTALIKLARI

(Commotio, contusio et compressio cerebri).........404
3.5.2. PARAZİTER LEZYONLAR...........................405
3.5.2.1. SETARİOSE..............................................405
3.5.2.2. DELİ BAŞ HASTALIĞI (Coenuriasis)........405
3.5.2.3. MYİASİS....................................................407
3.5.2.4. HİDATİT HASTALIĞI.................................407
3.6. ZEHİRLENMELER VE METABOLİK
BOZUKLUKLARA BAĞLI BEYİN TAHRİBATLARI.407
3.6.1. KURŞUN ZEHİRLENMESİ (Plumbismus) ..407
3.6.2. ORGANİK KLORLU BİLEŞİKLERLE
ZEHİRLENMELER.................................................409
3.6.3. NİTRAT-NİTRİT ZEHİRLENMESİ................410
3.6.4. AMONYAK ZEHİRLENMESİ........................411
3.6.5. HİDROSİYANİK ASİT ZEHİRLENMESİ.......413
3.6.6. TUZ ZEHİRLENMESİ...................................413
3.6.7. ASPERGİLLUS İNTOKSİKASYONU...........414
3.6.8. KARABUĞDAY MANTARI TOKSİKOZU......415
3.6.9. FUSARİUM TOKSİKOZU.............................415
3.6.10. POLİENSEFALOMALAZİ (CCN)................415
3.6.11. KUZULARIN ENZOOTİK ATAKSİSİ (Swayback).............................................................415
3.6.12. HEPATİK VE ÜREMİK ENSEFALOPATİ....415
4. OMURİLİK VE OMURİLİK ZARLARININ HASTALIKLARI 415
4.1. OMURİLİK VE OMURİLİK ZARLARININ AKUT YANGISI (Meningomyelitis spinalis acuta).............415
4.2. OMURİLİKTE TRAVMATİK BOZUKLUKLAR

(Contusio, commotio et compressio traumatica medulla spinalis) 416
4.2.1. KENE FELCİ................................................417
4.2.2. ATHROGRYPHOSİS VE HYDRANENCEPHALY 417
5. SİNAPTİK VE NÖYROMÜSKÜLER UYARI İLETİM BOZUKLUKLARI İLE DİĞER FONKSİYONEL BOZUKLUKLAR..........................417
5.1. HİPOKALSEMİ................................................417
5.2. HİPOMAGNEZEMİ..........................................417
5.3. TETANOZ (Tetanus) ......................................417
5.4. BOTULİSMUS.................................................420
5.5. STRİKNİN ZEHİRLENMESİ............................422
5.6. ORGANİK FOSFORLU İNSEKTİSİTLER İLE
ZEHİRLENMELER.................................................422
5.7. AKUT FURAZOLİDON ZEHİRLENMESİ........423
5.8. EPİLEPSİ........................................................424
6. PERİFER SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI.......425
6.1. POLİNÖROPATİLER.......................................425
6.2. MONONÖROPATİLER....................................425
6.2.1. BEYİN SİNİRLERİNİN FELCİ......................425
6.2.2. SPİNAL SİNİRLERİN FELCİ........................425
6.2.2.1. KUYRUK FELCİ........................................425
6.2.2.2. OBTURATOR FELCİ.................................426
KAYNAKLAR..........................................................428
VII. BÖLÜM: DERİ HASTALIKLARI...........431
1. GİRİŞ.................................................................433
2. KIL VE YÜN ÖRTÜSÜNÜN HASTALIKLARI.....434
2.1. KIL DÖKÜLMESİ (Alopecia)...........................434
2.2. YÜN YEME-YÜN DÖKÜLMESİ (Trichophagie)..........................................................436
3. DERİNİN FONKSİYONEL BOZUKLUKLARI.....437
3.1. DERİDE KAŞINTI (Pruritus cutaneus)............437
3.2. AŞIRI TERLEME (Hyperhidrosis)...................438
3.3. ANHİDROZİS (Anhydrosis).............................438
3.4. DERİDE YAĞLANMA (Saborrhoea)................439
4. KERATİNİZASYON BOZUKLUKLARI................440
4.1. HİPERKERATOZİS (Hyperkeratosis)..............440
4.2. PARAKERATOZİS (Parakeratosis).................440
5.YANGISAL DERİ DEĞİŞİKLİKLERİ....................442
5.1. YÜZEYSEL DERİ YANGILARI........................442
5.1.1. EGZEMA......................................................442
5.1.2. EKZANTEM..................................................442
5.1.3. ALERJİK DERMATİTİS (Urtikaria, Kurdeşen) 443
5.2. DERMATİTİS...................................................445
5.3. DERMATİTİS SOLARİS

(Fotosensitizasyon, Fotosensibilizasyon)...............446
6. DERİ ALTI HASTALIKLARI................................448
6.1. DERİ ALTI AMFİZEMİ (Emphysema subcutaneum)..................................448
6.1.1. YANIKKARA (Blakcleg)................................448
6.1.2. EFEMERAL FEVER.....................................449
6.2. DERİ ALTI ÖDEMİ (Oedema subcutaneum)..451
6.3. İNDURASYO KUTİS, SKLERODERMİ
(Induratio cutis, Sclerodermia)...............................452
7. DERİNİN ENFEKSİYÖZ HASTALIKLARI..........452
7.1. DERMATOMİKOZİS (Trichophytie).................452
7.2. DERMATOFİLOZ (Dermatophylose)...............454
7.3. KUTAN PAPİLLOMATOZ (Cutan papillomatose) 456
7.4. DERİ LÖKOZU................................................457
7.5. ÇİÇEK HASTALIĞI (Pox virus enfeksiyonu)...458
8. DERİNİN PARAZİTER HASTALIKLARI.............459
8.1. UYUZ..............................................................459
8.2. KENE ENFESTASYONU................................463
8.3. BİT ENFESTASYONU (Phtiriasis)..................463
8.4. NOKRA (Hypodermosis).................................464
8.5. PİRE ENFESTASYONU..................................467
8.6. MYİASİS..........................................................467
KAYNAKLAR..........................................................468
VIII. BÖLÜM: METABOLİZMA HASTALIKLARI..471
1. KARBONHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI 473
1.1. KETOZİS.........................................................473
1.2. KOYUNLARIN KETOZİSİ (Gebelik Toksemisi) 476
1.3. SÜT İNEKLERİNDE LİPOMOBİLİZASYON SENDROMU (Fat cow syndrom)...........................477
1.4. AZOTÜRİ=PARALİTİK MYOGLOBİNÜRİ

(Myoglobinuria paralitica) 479
1.5. B1 VİTAMİNİ YETMEZLİĞİ (Hypothiaminosis, Poliencephalomalacie, Cerebrocortical necrosis)..479
1.6. NEONATAL HİPOGLİSEMİ.............................482
2. MİNERAL MADDE METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Kalsiyum, Fosfor, Vitamin D ve İskelet Metabolizması Bozuklukları....483
2.1. HİPOKALSEMİK DOĞUM FELCİ (Paresis puerperalis)..............................................483
2.2. KOYUN VE KEÇİLERİN HİPOKALSEMİSİ....484
2.3. KALSİNOSE (Enzootik kireçlenme)................485
2.4. SIĞIRLARIN DOĞUM SONU HEMOGLOBİNURİSİ

(Puerperal hemoglobinüri).............................486
2.5. BUZAĞILARIN RAŞİTİZMİ.............................487
2.6. METABOLİZMAYA BAĞLI OSTEOPATİLER YATALAK SENDROMU

(Downer cow syndromu).488
2.7. KRONİK FLUOROSİS....................................489
2.8. PİKA (Allotrofaji)..............................................491
2.9. KOYUNLARIN YÜN YEME HASTALIĞI (Trichophagie).........................................................491
2.10. MAGNEZYUM METABOLİZMASI ve BOZUKLUKLARI) 492
2.10.1. BUZAĞILARDA HİPOMAGNEZEMİ (Süt Tetanisi) 494
2.10.2. YETİŞKİN HAYVANLARDAKİ HASTALIKLAR 494
2.10.2.1. YAVAŞ TİP HİPOMAGNEZEMİ...............494
2.10.2.2. HIZLI TİP HİPOMAGNEZEMİ.................495
3. SIVI-ELEKTROLİT VE ASİT-BAZ DENGESİ BOZUKLUKLARI 497
3.1. SU VE ELEKTROLİT DENGE BOZUKLUKLARI 497
3.1.1. GENEL.........................................................497
3.1.2. DEHİDRASYON...........................................498
3.1.3. HİPERHİDRASYON.....................................500
3.1.4. ÖDEM..........................................................500
3.1.5. SODYUM.....................................................501
3.1.6. SU ZEHİRLENMESİ (Paroksimal Hemoglobinüri) 502
3.1.7. POTASYUM.................................................502
3.1.8. KLOR...........................................................503
3.2. VÜCUTTA ASİT BAZ DENGESİ VE TAMPON SİSTEMLERİN İŞLEYİŞ MEKANİZMASI...............504
1. Tampon Sistemlerle Korunma............................504
2. Fizyolojik Kompenzasyon..................................504
3.3. ASİT BAZ DENGESİ BOZUKLUKLARI..........506
1- Metabolik Asidozis.............................................506
2- Metabolik Alkalozis............................................506
3- Solunum Asidozu...............................................507
4- Solunum Alkalozu..............................................507
KAYNAKLAR..........................................................509
IX. BÖLÜM: İZ ELEMENT VE VİTAMİN TEMİNİNDEKİ BOZUKLUKLAR 511
1. İZ ELEMENT VE VİTAMİN TEMİNİNDEKİ BOZUKLUKLAR 513
1.1. BAKIR YETERSİZLİĞİ (Hypocuprose)...........513
Hayvan Türlerine Göre Değişen ve Özel İsimler Alan Bakır Yetersizlikleri 514
1.2. BAKIR ZEHİRLENMESİ (Kuprismus) ............516
1.3. MOLİBDEN ZEHİRLENMESİ (Molybdenose).517
1.4. MANGAN YETERSİZLİĞİ...............................518
1.5. DEMİR YETERSİZLİĞİ...................................519
1.6. KOBALT YETERSİZLİĞİ
(Hypovitaminosis B12) ............................................520
1.7. ÇİNKO YETERSİZLİĞİ...................................521
1.8. SELENYUM VE E VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ

(Buzağı ve Kuzuların Müsküler Distrofisi, Beyaz Kas Hastalığı)  523
1.9. İYOT YETERSİZLİĞİ (Hypothyroidism, Hypothyreose) 525
1.10. A VİTAMİNİ VE BETA KAROTEN YETERSİZLİĞİ

(Hypovitaminosis A) .........................................526
1.11. K VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ (Hypovitaminosis K) 529
1.12. B1 VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ (Hypothiaminosis, CCN) 529
1.13. C VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ..........................530
1.14. D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ (Hypovitaminosis D) 531
KAYNAKLAR..........................................................533
X. BÖLÜM: İLAÇ REHBERİ.......................535
1. İLAÇ REHBERİ..................................................537
1.1. AKCİĞER KILKURTLARINA ETKİLİ
İLAÇLAR................................................................537
1.2. ANTİASİTLER.................................................538
1.3. ANTİBİYOTİKLER...........................................538
1.4. ANTİDOT OLARAK KULLANILAN İLAÇLAR..542
1.5. ANTİENFLAMATUAR VE ANALJEZİK
İLAÇLAR................................................................544
1.6. ANTİEPİLEPTİK İLAÇLAR..............................545
1.7. ANTİFUNGAL İLAÇLAR..................................546
1.8. ANTİHİSTAMİNİKLER.....................................547
1.9. ANTİPROTOZOAL İLAÇLAR..........................547
1.10. ANTİSEPTİK/DEZENFEKTANLAR...............548
1.11. ANTİTÜSSİF İLAÇLAR..................................551
1.12. ANTİVİRAL İLAÇLAR....................................551
1.13. ANTİFERMENTATİF (Antizimotik)
İLAÇLAR................................................................551
1.14. BRONKODİLATÖRLER................................552
1.15. DİJİTAL PREPARATLARI..............................552
1.16. DOLAŞIM SİSTEMİNE ETKİLİ İLAÇLAR.....552
1.16.1. Kardiyak ilaçlar...........................................552
1.16.1.1. Miyokardiyal uyarıcılar............................553
1.16.1.2. Vazoaktif ilaçlar.......................................553
1.16.1.3. Diüretikler................................................553
1.16.1.4. Antiaritmikler............................................553
1.16.2. Hemopoetik ilaçlar.....................................554
1.17. EKSPEKTORAN VE MUKOLİTİKLER..........554
1.18. EKTOPARAZİTLER.......................................555
1.19. EMİCİ, MUKOZA KORUYUCU VE
BÜZÜŞTÜRÜCÜ İLAÇLAR....................................556
1.20. HİPEREMİ DOĞURUCU (Hiperemizan
etkili) MADDELER..................................................556
1.21. İDRAR SÖKTÜRÜCÜLER (Diüretikler)........557
1.22. İDRAR YOLLARI ANTİSEPTİKLERİ.............557
1.23. İDRAR PH’SININ DEĞİŞTİRİLMESİ............557
1.24. İMMUNDEPRASAN İLAÇLAR......................558
1.25. İMMUNSTİMULAN İLAÇLAR........................558
1.26. İSHAL KESİCİ (Antidiyareik) İLAÇLAR.........558
1.27. KAN NAKLİ (Kan transfüzyonu)...................558
1.28. KARACİĞER KELEBEKLERİNE ETKİLİ
İLAÇLAR................................................................558
1.29. KARACİĞER KORUYUCU İLAÇLAR...........559
1.30. KORTİKOSTEROİTLER................................560
1.31. KÖPÜK SÖNDÜREN VE KÖPÜK OLUŞUMUNU ENGELLEYEN

(Timpani tedavi edici) İLAÇLAR 561
1.32. MİDE-BAĞIRSAK PARAZİTLERİNE ETKİLİ İLAÇLAR (Antihelmintikler).......561
1.33. MİNERALLER...............................................562
1.33.1. Bakır...........................................................562
1.33.2. Çinko..........................................................562
1.33.3. Demir..........................................................562
1.33.4. Fosfor.........................................................563
1.33.5. İyot.............................................................563
1.33.6. Kalsiyum ve Magnezyum...........................563
1.33.7. Kobalt.........................................................564
1.33.8. Mangan......................................................564
1.33.9. Potasyum...................................................564
1.33.10. Selenyum.................................................565
1.33.11. Sodyum....................................................565
1.34. MİYORELAKSAN (Nöromusküler blokör) İLAÇLAR 565
1.35. MİYORELAKSAN ANTOGONİSTİ İLAÇLAR 565
1.36. OTONOM SİNİR SİSTEMİ İLAÇLARI...........566
1.36.1. Parasempatomimetikler (Kolinerjik İlaçlar).567
1.36.2. Parasempatolitik (Antikolinerjik) ilaçlar......567
1.36.3. Sempatomimetik (Adrenerjik) İlaçlar..........567
1.36.4. Sempatolitikler (Adrenerjik reseptör blokörleri) 568
1.37. ÖTANAZİ İLAÇLARI......................................568
1.38. ÖZEFAGUSA ETKİLİ İLAÇLAR....................568
1.39. RUMEN ASİTLEŞTİRİCİLERİ.......................568
1.40. RUMEN HAREKETLERİNİ UYARAN İLAÇLAR (Rumen stimülanları)568
Rumen içeriği içirilmesi..........................................569
Diyetin düzenlenmesi.............................................569
Rumen stimülanları................................................569
1.41. SAFRA SÖKTÜRÜCÜLER (Cholagoga)......569
1.42. SAKİNLEŞTİRİCİLER (Trankilizanlar ve Nöroleptikler) 570
1.43. SEDATİF ANTOGONİSTİ..............................571
1.44. SIVI-ELEKTROLİT TEDAVİSİ.......................571
Sıvı elektrolitler.......................................................572
Plazma tamamlayıcılar (Kolloidal sıvılar)...............572
1.45. SİALOGOG VE ANTİSİALOGOG İLAÇLAR.572
1.45.1. Sialogoglar (salya artırıcıları).....................572
1.45.2. Antisialogoglar (salya azaltıcı veya önleyicileri) 572
1.46. SİTOTOKSİK İLAÇLAR.................................572
1.47. SOLUNUM ANALEPTİKLERİ.......................572
1.48. SPAZMOLİTİKLER........................................573
1.49. SÜRGÜT İLAÇLAR (Laksatifler)...................573
1.50. VİTAMİNLER.................................................574
1.50.1. A Vitamini...................................................574
1.50.2. B Kompleks Vitaminler...............................575
1.50.3. C Vitamini (Askorbik asit).........................575
1.50.4. D Vitamini (Kalsiferol)................................575
1.50.5. E Vitamini (Tokoferol).................................576
1.50.6. K Vitamini...................................................576
1.51. AŞILAR..........................................................576
1.52. İLAÇ ETKİLEŞİMİ.........................................576
1.53. GIDA DEĞERİ OLAN HAYVANLARDA KULLANIMI YASAK OLAN İLAÇLAR....................578
KAYNAKLAR..........................................................579
XI. BÖLÜM: AŞILAR................................581
1. AŞILAR HAKKINDA GENEL BİLGİ....................583
1.1. AŞILAMANIN ÖNEMİ......................................583
1.2. AŞI TİPLERİ....................................................583
1.2.1. CANLI (AKTİF, ATENÜE) AŞILAR...............583
1.2.2. İNAKTİF (ÖLÜ) AŞILAR...............................583
1.2.3. TOKSOİD AŞILAR (İNAKTİF TOKSİN AŞILARI) 583
1.3. AŞILAMA METOTLARI VE AŞILARIN ETKİ MEKANİZMASI 584
1.4. SOĞUK ZİNCİR VE AŞILAMA HİJYENİ.........586
1.5. AŞILAMADA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR 586
1.6. AŞILAMADAN SONRA OLUŞAN BAĞIŞIKLIK SÜRESİ 588
1.7. AŞI KOMPLİKASYONLARI VE AŞILAMADAN SONRA GÖRÜLEN REAKSİYONLAR...................588
2. RUMİNANTLARDA YAYGIN OLARAK UYGULANAN AŞI VE SERUMLAR.......................589
2.1. BAKTERİYEL AŞILAR....................................589
2.1.1. ANTRAKS (ŞARBON) AŞISI.......................589
2.1.2. BASİLLER İKTEROHEMOGLOBİNÜRİ AŞISI 590
2.1.3. BOTULİSMUS AŞISI....................................590
2.1.4. BRADZO (MALİGNANT ÖDEM) AŞISI........590
2.1.5. BRUSELLOZİS AŞILARI..............................590
2.1.5.1. BRUCELLA ABORTUS S19 AŞISI...........590
2.1.5.2. BRUCELLA MELİTENSİS REV 1 AŞISI...593
2.1.6. BUZAĞI SEPTİSEMİ AŞISI ........................594
2.1.7. ENFEKSİYÖZ NEKROTİK HEPATİTİS AŞISI  594
2.1.8. ENTEROTOKSEMİ AŞISI............................594
2.1.9. GAZLI GANGREN AŞISI.............................595
2.1.10. KEÇİ CİĞER AĞRISI AŞISI ......................595
2.1.11. KOYUN VE KEÇİLERİN SÜT KESEN HASTALIĞI

(AGALAKSİ) AŞISI 595
2.1.12. LEPTOSPİROZİS AŞISI.............................595
2.1.13. PARATÜBERKÜLOZ AŞISI ......................596
2.1.14. PSÖYDOTÜBERKÜLOZ AŞISI.................596
2.1.15. SALMONELLA ABORTUS AŞISI...............596
2.1.16. SIĞIRLARDA UYKU HASTALIĞI AŞISI ...596
2.1.17. SIĞIR VE MANDALARIN HEMORAJİK SEPTİSEMİ AŞISI 596
2.1.18. VİBRİO AŞISI.............................................597
2.1.19. YANIKARA AŞISI.......................................597
2.2. VİRAL AŞILAR................................................597
2.2.1. BULAŞICI EKTİMA AŞISI ...........................597
2.2.2. İNFEKSİYÖZ RİNOTRAKEİTİS AŞISI

(Sığırların Herpesvirus Tip I Enfeksiyonu Aşısı) ...598
2.2.3. KOYUN-KEÇİ ÇİÇEK AŞISI........................598
2.2.4. KUDUZ AŞISI...............................................598
2.2.5. KÜÇÜK RUMİNANT VEBASI AŞISI ...........599
2.2.6. MAVİ DİL AŞISI............................................599
2.2.7. PARAİNFLUENZA – 3 AŞISI ......................599
2.2.8. ROTAVİRUS VE KORONA VİRUS ENFEKSİYONLARI AŞISI 599
2.2.9. SIĞIRLARIN RESPİRATORİK SİNSİTİSYAL VİRUS ENFEKSİYONU AŞISI  599
2.2.10. SIĞIR VEBASI AŞISI ................................600
2.2.11. ŞAP AŞISI ................................................600
2.2.11.1. YAĞ ADJUVANTLI ŞAP AŞISI ...............600
2.2.11.2. ALÜMİNYUM HİDROKSİT VE SAPONİN ADJUVANTLI İNAKTİF ŞAP AŞISI ......600
2.2.12. VİRUSİ DİYARE – MUKOZA HASTALIĞI AŞISI 601
2.3. PARAZİTER AŞILAR.........................................601
2.3.1. THEİLERİA ANNULATA AŞISI..........................601
2.3.2. TRİKOFİT AŞISI...........................................601
3. AŞI PROGRAMLARI .........................................602
4. KAYNAKLAR......................................................604
DİZİN.................................................................605
PREPARAT DİZİNİ..................................................

TABLOLAR
Tablo 1: Evcil Hayvanlarda Stomatitise Neden Olan Enfeksiyöz Hastalıklar 26
Tablo 2: Ön Mide Hastalıkları (İndigetionlar) 43
Tablo 3: Latent Asidotik Yüklenmenin Etkileri 60
Tablo 4: İdrar pH Değeri ve Net Asit-Baz İfrazının Fizyolojik Referans Değerleri 61
Tablo 5: Buzağı Timpanisinin Formları ve Nedenleri 72
Tablo 6: Sola Abomasum Deplasmanlarının Ayırıcı Tanısında Sol Karın Duvarının Oskültasyon Bulguları......105
Tablo 7: Sığırlarda Sancı Semptomuna Yol Açan Bazı Hastalıklar 111
Tablo 8: Buzağı Diyare Sendromunun Multifaktöriyel Sebepleri 113
Tablo 9a: Vücut Ağırlığı 30 kg Olan Akut İshalli Bir Buzağıda Klinik Semptomlar, Vücut Ağırlığı ve
. Sıvı Kayıpları İlişkisi 115
Tablo 9b: Saha Şartlarında Metabolik Asidoz ve Klinik Semptomlar İlişkisi 115
Tablo 10: İnce Bağırsak ve Kalın Bağırsaktan Köken Alan İshallerin Ayrımı 123
Tablo 11: Koyun-Keçi ve Sığırlardaki Mide-Bağırsak Kıl Kurtları 139
Tablo 12: Koyun-Keçi ve Sığırlarda Bulunan Cestodlar 141
Tablo 13: Koyun-Keçi ve Sığırlardaki Cysticerc’ler (Cysticercosis) 143
Tablo 14: Sarılık Tiplerinde Ayırıcı Tanı 209
Tablo 15: Kalp Hastalıkları 283
Tablo 16: Kalp Aritmileri 284
Tablo 17: Normal Eritrosit Sayısı, Hematokrit değer ve Hemoglobin Miktarları 307
Tablo 18: Ruminantlarda Total Akyuvar Sayısı ve Akyuvarların % Oranları 327
Tablo 19: Kan Pıhtılaşmasında Rolü Olan Faktörler 335
Tablo 20: Trombositer Kanama Hastalıkları 338
Tablo 21: Bazı Toksik Hemorajik Diatezler 339
Tablo 22: Pıhtılaşma Temayülünün Azalmasına Yol Açabilecek Genel Hastalıklar 341
Tablo 23: Kanama Hastalıklarının Ayırıcı Tanı Anahtarı 343
Tablo 24: Sığır, koyun ve keçilerdeki Magnezyum Değerleri 494
Tablo 25: Dehidrasyon Yüzdeleri ve Gözlenen Klinik Semptomlar 499
Tablo 26: Sığır ve Koyunların Kan Plazması ve Karaciğer Bakır Değerleri 515
Tablo 27: Sığırlarda Karaciğer ve Kan Plazması A Vitamini Değerleri 529
Tablo 28: Bir Hayvanın Aşı Kabiliyetine Etkili Faktörler 584
Tablo 29: Saha Şartlarında Aşıların Etkinliğini Azaltabilen Faktörler 585
Tablo 30: Aşı Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar 585
Tablo 31: Aşılamada Dikkat Edilecek Noktalar 586
Tablo 32: Aşı Uygulamalarındaki Hatalar ve Sonuçları 588
Tablo 33: Ülkemizde Klostridiyal Etkenlere Karşı Kullanılan Aşılar 591
Tablo 34: Ülkemizde Klostridiyal Etkenlere Karşı Kullanılan Aşıların Doz ve Uygulama Şekilleri 592
Tablo 35: Sığırlarda Uygulanabilecek Aşı Takvimi 602
Tablo 36: Koyun ve Keçilerde Uygulanabilecek Aşı Takvimi 603

ŞEKİLLER
Şekil 1: Sığırların En Sık Yangılanan Tükrük Bezleri 34
Şekil 2: Akut Rumen Asidozisinin Patogenezi 48
Şekil 3: Akut Rumen Asidozisinin Patofizyolojik Etkileri 49
Şekil 4: Latent Asidotik Stresin Patogenezi 58
Şekil 5: Rumen Alkolozisinin Patogenezi 62
Şekil 6: Timpani Formları 65
Şekil 7: N. Vagus’un Karın Kısmının Ön Mideler ve Abomasumdaki Seyri ve Dağılımı 77
Şekil 8: RPT’nin Patogenezi 85
Şekil 9: Bazı Sığır Hastalıklarında Karın Çeperinin Arka Taraftan İnspeksiyon Bulguları 100
Şekil 10: Trokar ve fiksatörler 108
Şekil 11: Sığırlarda Kalp Kapaklarının Punkta Maksimalarının Yeri 296
Şekil 12: Şokun Nedenleri 300
Şekil 13: Eritrositoz Çeşitleri 325
Şekil 14: Lenf Yumrusu Şişkinliklerinin Nedenleri 332
Şekil 15: Kanın Pıhtılaşma Şeması 336
Şekil 16: Hemorajik Diateziste Tanı Yolu 342