Kitaptan Örnek sayfalar için:
https://www.facebook.com/media/set/?vanity=ugurerkitabevi&set=a.348314849000832
1. BASKININ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜ:
KONU 1
DİŞİ ÜREME SİSTEMİNİN MORFOLOJİSİ
1. Dişi Üreme Sisteminin Organları 1
1.1. Ovaryumlar 2
1.2. Fallopi kanalı (Ovidukt, Tuba uterina,
Yumurta kanalı) 4
1.3. Uterus 5
1.3.1. Siklusa bağlı olarak uterus anatomisi 7
1.3.1.1. Östrüs sırasında uterus 7
1.3.1.2. Diöstrüs sırasında uterus 7
1.3.1.3. Gebelik sırasında uterus 7
1.3.2. Uterotubal bağlantı (Kavşak) 7
1.4. Serviks 8
1.5. Vajina 9
1.6. Vestibulum 9
1.7. Vulva 10
1.8. Perineum 11
2. Genital Organların Korunması 12
3. Suspensor Ligamentler 12
3.1. Ligamentum sakrotuberale latum 14
4. Kan Damarları, Lenf Drenajı ve İnnervasyon 14
4.1. Arteriyal kan ve venöz drenaj 14
4.2. Lenfatik drenaj 15
5. Sinirler 15
6. Kemik Doğum Kanalı 16
KONU 2
ÜREME FİZYOLOJİSİ
1. Siklik Aktiviteyi Düzenleyen Dış Uyaranlar 20
1.1. Işık 20
1.2. Isı 20
1.3. Beslenme 20
1.4. Feromenler 20
2. Reprodüksiyonda Rol Oynayan Hormonlar 21
2.1. Melatonin 21
2.2. Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) 21
2.2.1. Gonadotropin salgılatıcı hormon
sekresyonuna etki eden faktörler 22
2.3. Hipofiz hormonları 22
2.3.1. Gonadotropinler (FSH-LH) 22
2.3.1.1. Folikül uyarıcı hormon (FSH) 23
2.3.1.2. Lüteinleştirici hormon (LH) 23
2.4. Ovaryan steroidler 24
2.4.1. Östrojen 24
2.4.2. Progesteron 25
2.4.2.1. Progesteronun sebep olduğu bazı
davranışsal ve fizyolojik değişiklikler 26
2.5. Prostaglandinler 27
2.6. İnhibin-Aktivin-Follistatin 28
2.7. Relaksin 29
2.8. Oksitosin 29
2.9. Prolaktin 29
2.10. Kısrak koryonik gonadotropini (eCG) 30
3. Atlarda Östrüs Siklusunun Fizyolojik ve
Davranışsal Özellikleri 31
3.1. Östrüs 31
3.2. Diöstrüs 31
3.3. Siklus boyunca genital kanalda meydana gelen
değişiklikler 32
3.4. Östrüs siklusunun mevsimsel ve hormonal
kontrolü 33
4. Pubertas 35
5. Atlarda Yıl Boyunca Seksüel Aktivite, Genital
Kanal ve Hormonal Sekresyon Yapısı 35
5.1. Kış anöstrüsü 35
5.2. İlkbahar geçiş fazı (Vernal transisyonel
faz) 35
5.3. Üreme sezonu (Ovulatör Faz) 36
5.4. Sonbahar geçiş fazı 37
5.5. Foliküler gelişim 37
5.6. Ovulasyon 39
5.7. Korpus luteum, luteal fonksiyon ve
lüteolizis 40
5.8. Kısraklarda sıklıkla rastlanılan siklus
anormaliteleri 41
5.8.1. Uzun süreli bahar östrüsü 41
5.8.2. Uzun süreli diöstrüs 41
5.8.3. Kısa diöstrüs 41
5.8.4. Laktasyonla ilgili anöstrüs 41
5.8.5. Sakin kızgınlık 42
KONU 3
GENİTAL ORGANLARIN MUAYENESİ
1. Anamnez 45
2. Klinik Muayene 46
2.1. Kuyruk, perineum ve
vulvanın muayenesi 46
2.2. Spekülüm yardımıyla vajinal
inspeksiyon 48
2.3. Vajina ve serviksin elle muayenesi 50
2.4. Rektal palpasyon 50
2.4.1. Ovaryumların muayenesi 51
2.4.2. Uterusun muayenesi 52
2.4.3. Serviks uterinin muayenesi 53
2.4.4. Rektal muayene ile gebelik tanısı 54
2.5. Kısraklarda rektal ultrasonografi 55
2.5.1. Ovaryumların muayenesi 56
2.5.1.1. Östrüs siklusunun belirlenmesi 56
2.5.1.2. Ovulasyonun
belirlenmesi 57
2.5.1.3. Ovaryan patolojilerin tanısı 58
2.5.2. Tubüler kanalın ultrasonografik değerlendirilmesi 60
2.5.2.1. Uterusun ultrasonografik muayenesi ile östrüs siklusunun
belirlenmesi 60
2.5.3. Gebeliğin ultrasonografik muayenesi 61
2.5.3.1. Erken gebeliğin tanısı 61
2.5.3.2. Gebeliğin ovulasyondan sonraki 50. günden itibaren ultrasonografik
muayenesi 64
2.5.3.3. İleri gebelikte ultrasonografik muayene 65
2.5.3.4. İkiz gebeliklerin saptanması 66
2.6. Endometriyal
biyopsi 66
2.6.1. Kısraklarda endometriyal biyopsi alma
teknikleri ve değerlendirilmesi 67
2.6.2. Kısraklarda endometriyal biyopsi örneklemelerinin sınıflandırılması 69
2.7.
Kısraklarda uterus ve klitoral kültür 70
2.7.1. Kültür alma
teknikleri 72
2.7.1.1. Kısrağın hazır hale getirilmesi 72
2.7.1.2. Kısraktan vestibular ve klitoral kültür alınması 72
2.7.1.3. Uterustan kültür alma yöntemleri 73
2.8. Kısraklarda endometriyal sitoloji 75
2.8.1. Kısraklarda endometriyal
sitoloji için örnek alımı ve değerlendirilmesi 75
2.9.
Kısraklarda reprodüktif endokrinolojik muayene 77
2.10.
Kısraklarda transservikal uygulanan uterus lumeni endoskopisi 78
KONU 4
ÜREMENİN DENETLENMESİ
1. Giriş 83
2. Geçiş Döneminde Yapılan Girişimler
84
2.1. Suni ışıklandırma 84
2.2. Hormon uygulamaları 85
2.2.1.
Geç geçiş döneminin kısaltılması 85
2.2.2. Geç geçiş döneminde ovulasyonun hızlandırılması 85
3. Aşım Sezonundaki Girişimler 86
3.1. Luteal evrenin kısaltılması 86
3.2. Luteal evrenin
uzatılması 87
3.3. Ovulasyonun uyarılması 89
3.3.1. GnRH
kullanılarak ovulasyonun uyarılması 89
3.3.2. hCG kullanılarak
ovulasyonun uyarılması 89
3.3.3. Deslorelin implantı
kullanılarak ovulasyonun uyarılması 90
4. Erken Postpartum
Dönemde Yapılan Girişimler 91
4.1. Tay kızgınlığının ertelenmesi
91
4.2. Tay kızgınlığı ile sonraki östrüs süresinin kısaltılması
92
5. Östrüs Baskılanması 92
KONU 5
GEBELİK VE FİZYOLOJİSİ
1. Zigot Oluşumu 97
2. Blastogenezis ve
Embriyogenezis 98
3. İmplantasyon 100
4. Plasentasyon 100
5.
Plasenta Fizyolojisi 103
6. Gebelik İmmünolojisi 105
7.
Gebeliğin Endokrin Düzeni 105
7.1. Progesteron 106
7.2. eCG (PMSG)
106
7.3. Östrojen 106
7.4. LH ve FSH 106
8. Gebelik Teşhis
Yöntemleri 106
8.1. Rektal palpasyon 107
8.1.1. Serviks
bulguları 107
8.1.2. Uterus bulguları 107
8.1.3. Ovaryum
bulguları 108
8.2. Vajinal spekülüm muayenesi 108
8.3. Ultrasonografik muayene 108
8.3.1. Erken gebelik dönemi 108
8.3.2. Fetal cinsiyet tayini 109
8.3.3. İleri gebelik dönemi 109
8.3.4. Ultrasonografik gebelik muayenesi takvimi 110
8.3.5. Ultrasonografik gebelik muayenesi protokolü 110
8.3.6. Ultrasonografik muayenede gebelikle karıştırılabilecek durumlar
(Uterus kistleri) 111
8.4. Endokrinoloji 111
8.4.1. Progesteron
111
8.4.2. eCG (PMSG) 111
8.4.3. Östrojen 112
9. Gebelik Süresi
112
KONU 6
GEBELİK PATOLOJİSİ
1. Plasenta ile İlişkili Bozukluklar 115
1.1. Hidropslar 115
1.1.1. Nedenleri 115
1.1.2. Klinik belirtiler 116
1.1.3. Teshiş 116
1.1.4. Tedavi 117
1.1.5. Prognoz 117
1.2. Plasentitis 118
1.2.1. Nedenleri 118
1.2.2. Teşhis 118
1.2.3.
Tedavi 120
1.2.3.1. Antibakteriyel ve antiinflamatuvar tedavi
120
1.2.3.2. Progestagenler 120
1.2.3.3. Tokolitikler 120
1.2.3.4. Kombine tedavi 120
2. Yavrunun Gelişimi ile İlgili
Bozukluklar 121
2.1. Fetal acaibatlar 121
2.2. Mumifikasyon ve
maserasyon 121
2.2.1. Fetal mumifikasyon 121
2.2.2. Fetal
maserasyon 122
3. Gebeliğin Annede Oluşturduğu Bozukluklar 123
3.1. Uzayan gebelikler 123
4. Gebelik ve Doğum ile İlişkili
Kanamalar 124
4.1. Gebelik ve doğum ile ilişkili uterus kökenli
kanamalar 124
4.2. Doğum ile ilişkili vulva ve vajina kökenli
kanamalar 125
4.3. Gebelik ile ilişkili vulva ve vajina kökenli
kanamalar 126
5. Karın Duvarı Yırtıkları 126
6. Torsiyo Uteri
128
7. Gebelik Sırasında Kolik 129
8. Abortuslar 130
8.1. Enfeksiyöz faktörler 130
8.1.1. Viral etkenler 131
8.1.1.1. Herpesvirus-1 (Equine Herpes Virus - EHV-1) 131
8.1.1.2. Viral
arterit (Equine Viral Arterit) 133
8.1.1.3. Enfeksiyöz anemi (Equine
Infectious Anemia) 133
8.1.2. Bakteriyel etkenler 133
8.1.3. Fungal etkenler 134
8.1.4. Protozoal etkenler 134
8.2. Nonenfeksiyöz faktörler 135
8.2.1. Progesteron yetmezliği 135
8.2.2. Anormal uterus ortamı 136
8.2.3. Tay kızgınlığı 136
8.2.4. İkiz gebelikler 137
8.2.5. Fetal gelişim ve kromozomal
bozukluklar 138
8.2.6. Umblikal ve plasental bozukluklar 139
8.2.7. Tekrarlayan abortuslar 140
8.2.8. Diğer faktörler 140
KONU 7
DOĞUM
1. Doğumun Hormonal Mekanizması 143
1.1. Doğumda
etkili olan hormonlar ve görevleri 144
2. Doğumun Sinirsel Kontrolu 146
3. Doğumun Fizyolojik Düzeni 147
4. Kısraklarda
Doğumun Uyarılması 148
5. Doğumun Geciktirilmesi 150
6. Kısrağın
Doğuma Hazırlanması ve İzlenmesi 150
7. Doğum Öncesi Fiziksel
Değişimler 151
8. Meme Salgısındaki Elektrolitler 151
9. Doğum
İçin Fetüsün Hazırlanması 152
10. Doğumda Fetüsün Presentasyon,
Pozisyon ve Duruşu 152
10.1. Presentasyon (Situs) 152
10.1.1. Longitudinal presentasyonlar 152
10.1.2. Transversal
presentasyonlar 152
10.1.3. Vertikal presentasyon 152
10.2.
Pozisyon (Positio) 152
10.2.1. Önden gelişlerdeki pozisyonlar
153
10.2.2. Arkadan gelişlerdeki pozisyonlar 153
10.2.3. Transversal (Enine) gelişlerdeki pozisyonlar 153
10.3. Duruş
(Habitus) 153
11. Doğum Aşamaları 153
11.1. Doğumun ikinci
aşaması 155
11.2. Üçüncü aşama 157
KONU 8
GÜÇ DOĞUM
1. Güç Doğumun Tanım ve İnsidensi 161
2.
Kısraklarda Güç Doğumun Nedenleri 161
2.1. İtici güç kayıpları
162
2.1.1. Uterus tembelliği 162
2.1.2. Abdominal itici güç
kaybı 162
2.1.3. Kısraklarda prepubik tendo rupturu 162
2.2.
Doğum kanalı obstrüksiyonları 163
2.2.1. Kemik doku
obstrüksiyonları 163
2.2.2. Yumuşak doku obstrüksiyonları 164
2.2.3. Uterus torsiyonu 164
2.2.3.1. Klinik belirtileri 164
2.2.3.2. Bir güç doğum nedeni olarak uterus torsiyonu 166
2.3. Fetopelvik orantısızlıklar 166
2.4. Fetal anomaliler nedeniyle
güç doğum 167
2.5. Fetal geliş bozuklukları 167
2.5.1. Presentasyon bozuklukları nedeniyle güç doğumlar 167
2.5.2. Postür bozuklukları nedeniyle güç doğumlar 172
3. Doğuma Yardım
Girişimlerinde Kullanılacak Malzemeler 175
3.1. Doğuma yardım
girişimlerinde kullanılacak malzemeler ve anestezi 175
3.1.2.
Alet ve ekipman 175
4. Fetotomi 180
4.1. Kısraklar için spesifik fetotomi uygulamaları 182
4.1.1. Anteriyör presentasyon 182
4.1.2. Posteriyör presentasyon 184
4.1.3. Transversal
presentasyon 185
5. Kısraklarda Operasyon Sezaryen 185
KONU 9
PERİNATAL DÖNEMDE ANNE ve YAVRUYA GÖSTERİLECEK
ÖZEN
1. Giriş 190
2. Gebe Kısrağın Bakımı 190
2.1.
Doğuma hazırlık 190
2.1.1. Beslenme 190
2.1.2. Aşılama 191
2.1.3. Parazit tedavisi 191
2.1.4. Doğum locası 191
2.1.5.
Egzersiz 191
2.1.6. Caslick operasyonu 192
2.2. Kayıtlar 192
2.3. Doğum öncesi karşılaşılabilecek problemler 192
2.4. Doğumun
erken belirtileri 192
2.4.1. Kısrağın davranışındaki
değişiklikler 192
2.4.2. Memede değişiklikler 193
2.4.3. Perineal değişiklikler 193
2.4.4. Rektal muayene 193
2.4.5.
Ultrasonografi 193
2.5. Doğum süreci 193
3. Yenidoğan Tayın
Bakımı 194
3.1. Yenidoğan tayın değerlendirilmesi 194
3.2. Göbek
kordonunun bakımı 197
3.3. Mekonyum çıkışının kontrolü 197
3.4.
Hastalık kontrolü 197
3.5. İnternal parazit kontrolü 197
3.6.
Aşılama 198
3.7. Tayın beslenmesi 198
3.8. Yetim tayların bakımı
199
4. Doğumdan Sonra Kısrağın Bakımı ve Beslenmesi 200
4.1.
Doğum sonrası muayene 200
4.1.1. Genel muayene 200
4.1.2. Reprodüktif muayene 200
4.1.3. Yavru zarlarının muayenesi 201
4.1.4. Meme muayenesi 201
KONU 10
PUERPERAL DÖNEM FİZYOLOJİSİ
1. Genital Organların İnvolusyonu 203
2. Postpartum Dönemde Uterusun Bakteriyel Florası 205
3. Puerperal
Dönemde Üreme İle İlgili Hormonlardaki Değişimler 206
4. Doğum
Sonrası Siklik Aktivitenin Yeniden Başlaması (Tay Kızgınlığı)
206
5. Postpartum İlk Östrüste Çiftleştirme 208
6. Laktasyonun
Puerperal Döneme Etkisi 212
7. Postpartum Kısraklarda Yapılacak
Muayeneler 213
KONU 11
PUERPERAL DÖNEM SORUNLARI
1. Yavru Zarlarının Atılamaması 217
1.1.
Nedenleri 218
1.2. Klinik belirtiler 218
1.3. Tedavi 219
1.4.
Komplikasyonlar 222
2. Prolapsus Uteri 222
2.1. Nedenleri 223
2.2. Klinik belirtiler 223
2.3. Komplikasyonlar ve prognoz 223
2.4. Tedavi 224
3. Kornu Uterinin İnvajinasyonu 226
4. Doğum
Kanalının Yara ve Yırtıkları 227
4.1. Perineal yırtıklar 227
4.1.1. Nedenleri 227
4.1.2. Klinik belirtiler ve tanı 227
4.1.3.
Tedavi 228
4.2. Serviks yırtıkları 230
4.2.1. Nedenleri 230
4.2.2. Klinik belirtileri 230
4.2.3. Tanı 230
4.2.4.
Komplikasyonlar 231
4.2.5. Tedavi 231
4.3. Uterus yırtıkları 233
5. Doğum Sonrası Kanama 234
5.1. Nedenleri 235
5.2. Klinik
belirtileri 235
5.3. Tedavi 236
6. Doğum Sonrası Metritis (Metritis-Laminitis-Septisemi
Kompleksi) 237
6.1. Nedenleri 237
6.2. Klinik belirtileri 237
6.3. Tanı 238
6.4. Tedavi 238
7. Nekrotik Vajinitis 239
8. Perineal Ezilme ve Vulva Hematomu 240
9. Uterus İnvolusyonunun
Gecikmesi 240
10. İdrar Kesesinin Prolapsusu ve Eversiyonu 241
11. Laminitis 242
12. Doğum Sonrası Hipokalsemi (Laktasyon
Tetanisi) 242
13. Doğum Sonrası Tetanoz 243
14. Gluteal Felç 243
KONU 12
İNFERTİLİTE
1. Kısrakta Reprodüktif Problemler 247
1.1.
Atlarda üreme performansı açısından veteriner hekimin öncelikli
sorumlulukları 248
1.2. Fertilite beklentileri 248
1.3. Gelecek
sezon için “Boş kısrakların” hazırlanması 248
1.3.1. Sonbaharda
“Boş kısrakların” muayene ve tedavisi 249
2. Nonenfeksiyöz
İnfertilite 249
2.1. Ovaryum kaynaklı infertilite 249
2.1.1. Kromozomal bozukluklar 249
2.1.2. Ovaryum hipoplazisi 249
2.1.3. Foliküler atrezi 249
2.1.4. Yaşla ilişkili ovaryum fonksiyon
bozuklukları 249
2.1.5. Ekzojen hormon uygulamaları 250
2.1.6.
At Cushing hastalığı (ACH) 250
2.1.7. Suböstrüs 250
2.1.8.
Bölünmüş östrüs 251
2.1.9. Ova fossa kistleri 251
2.1.10. Ovulasyonda aksama ve gecikme 251
2.1.11. Ovaryan hematomlar 253
2.1.12. Çoğul ovulasyon 253
2.1.13. Luteal fonksiyon
bozuklukları 253
2.1.13.1. Kalıcı korpus luteum 253
2.1.13.2.
Kısa luteal dönem (Prematüre lüteolizis) 254
2.1.13.3. Luteal
yetersizlik 254 2.1.14.
Ovaryum tümörleri 254
2.1.14.1. Granüloza hücre tümörleri 254
2.1.14.2. Kistadenom 256
2.1.14.3. Teratom-Disgerminom 256
2.2. Tuba uterina kaynaklı infertilite
256
2.3. Uterus kaynaklı infertilite 256
2.3.1. Kronik dejeneratif endometriyal hastalık (Endometriyozis) 256
2.3.2. Endometriyal atrofi 257
2.3.3. Endometriyal hipoplazi 257
2.3.4. Endometriyal hiperplazi 257
2.3.5. Diğer uterus anomalileri 258
2.3.5.1. Endometriyal lenfatik kistler 258
2.3.5.2. Transluminal
fibröz yapışmalar 258
2.3.5.3. İntrauterin yabancı cisimler 259
2.3.5.4. Endometriyal neoplazi 259
2.3.5.5. Uterusun kısmi
dilatasyonu 259
2.4. Ekstrauterin anormallikler 259
2.5. Serviks
kaynaklı infertilite 259
2.5.1. Servikal yırtılmalar 259
2.5.2. Servikal yapışmalar 260
2.6. Vajinal bozukluklar 260
2.6.1.
Kalıcı himen 260
2.6.2. Pnömovajina-Ürovajina 260
2.7. Vulva
bozuklukları 262
3. Enfeksiyöz İnfertilite 262
3.1. Genital
enfeksiyonlarda terminoloji 262
3.2. Ovaryum enfeksiyonları 262
3.3. Ovidukt enfeksiyonları (Salpingitis) 262
3.4. Uterus
enfeksiyonları 263
3.4.1. Endometritise neden olan bakteriyel
ajanlar 265
3.4.2. Oportünistik bakteriler 265
3.4.3. Veneral
enfeksiyon sebebi olan bakteriler 266
3.4.4. Uterus
enfeksiyonlarının tanısı ve proflaksisi 267
3.4.5. Akut endometritis 268
3.4.6. Postcoital akut endometritis 269
3.4.7.
Kronik endometritis 270
3.4.8. Kronik enfeksiyöz endometritis
271
3.4.9. Endometriyozis ya da kronik nonenfeksiyöz dejeneratif
endometritis 271
3.4.10. Akut metritis 272
3.4.11. Piyometra 272
3.4.12. Uterusun fungal enfeksiyonları 272
3.5. Ekstrauterin
genital enfeksiyonlar 273
3.5.1. Serviks enfeksiyonları 273
3.5.2. Vajina enfeksiyonları 273
3.5.3. Vulva enfeksiyonları 273
3.5.4. Viral enfeksiyonlar 273
DİZİN 279
|